مزایای صندوق پوشش ریسک

موضوع فعالیت اصلی این صندوق‌ها خرید و فروش املاک و مستغلات و اجاره آن‌هاست.

مزایای صندوق پوشش ریسک

در دهه‌های اخیر بازارهای مالی و طلا به‌منظور سرمایه‌گذاری بسیار موردتوجه قرار گرفته‌اند. امروزه این توجه و علاقه‌مندی به دلیل تورم موجود بیشتر شده؛ اما برای هرگونه سرمایه گذاری باید شناخت کافی نسبت به آن بازار و سبک و سیاق آن را داشته باشیم. بدون شناخت و متأثر از جو روانی حاکم، ممکن است سرمایه‌گذاری به یک شکست مالی تبدیل شود.

برای آن دسته از افرادی که علاقه‌مند به سرمایه گذاری هستند؛ اما دانش یا تجربه و زمان کافی ندارند صندوق‌های سرمایه گذاری متنوعی ایجاد شده است که می‌توان در آن‌ها سرمایه‌گذاری نمود. ازجمله این صندوق‌ها، صندوق سرمایه‌گذاری طلا است.
در این مطلب به شناخت صندوق سرمایه‌گذاری طلا و میزان ریسک سرمایه گذاری در این صندوق، نحوه شروع سرمایه گذاری و مؤلفه‌های مرتبط با آن می‌پردازیم.

صندوق سرمایه ‌گذاری طلا چیست؟

همان‌طور که گفتیم، صندوق های مختلفی در بازار بورس ایران در حال فعالیت هستند. یکی از این صندوق ها، صندوق سرمایه گذاری طلا است. هر فرد حقیقی یا حقوقی با داشتن کد معاملات اوراق (کد بورسی) مانند سایر نمادها قادر به معامله اوراق مربوط به این صندوق است. صندوق‌های سرمایه گذاری در طلا، مبالغ سرمایه گذاری شده توسط افراد را به معاملات طلا در بورس اختصاص می‌دهند.

دارایی های صندوق سرمایه گذاری طلا

فعالیت اصلی این صندوق ها، سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده سکه طلاست که به‌عنوان دارایی پایه صندوق در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین عملکرد صندوق به عملکرد سکه طلا بستگی دارد و بخش عمده منابع صندوق، صرف خرید گواهی سپرده سکه طلا می‌شود. ولی بخشی از منابع صندوق طلا در بازار مشتقه سکه طلای بورس کالا، ازجمله معاملات آتی و قراردادهای اختیار معامله سکه طلا، سرمایه‌گذاری می‌شود.

پوشش ریسک صندوق سرمایه گذاری طلا

با خرید و فروش در صندوق سرمایه گذاری طلا، ریسک خرید، جابجایی و نگهداری فیزیکی طلا و سکه را پشت سر گذاشته‌اید و دیگر نگرانی نقد شوندگی آن را نخواهید داشت؛ بنابراین با سرمایه گذاری در صندوق‌های طلا می‌توانید تا حد زیادی این ریسک‌ها را مدیریت کند. علاوه بر این، صندوق های سرمایه گذاری در حکم شرکتی هستند که با جمع‌آوری سرمایه‌های خرد و کلان به سرمایه گذاری در سبدی از اوراق بهادار می‌پردازند. در صندوق سرمایه گذاری طلا هر مشتری حقیقی یا حقوقی با توجه به حجم آورده خود، قادر به خرید و فروش اوراق مربوط به آن است.

به‌عنوان‌مثال در صورتی که شخصی قصد خرید سکه به‌صورت فیزیکی را داشته باشد، حداقل باید مبلغ کامل یک عدد سکه را که در حدود ۳ تا ۴ میلیون تومان است بپردازد، این در حالی است که با مبلغ یک میلیون تومان هم می‌توان در صندوق سرمایه گذاری طلا، نسبت به خرید و فروش اوراق طلا، اقدام کرد.

از طرفی با توجه به وجود افراد کارشناس و باتجربه در مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا، ریسک خرید طلا به اشکال مختلف در بورس به‌مراتب پایین‌تر از بازار آزاد و سنتی خواهد بود.

تأثیر قیمت جهانی بر طلا

قیمت گذاری سکه طلا به دو پارامتر نرخ دلار و قیمت انس طلای جهانی وابسته است. می¬‌توان گفت با سرمایه گذاری در این صندوق‌ها شما به‌صورت غیرمستقیم روی نرخ ارز و طلای جهانی سرمایه گذاری کرده‌¬اید.
رابطه بین بازار ارز و بازار طلا رابطه‌ای دوطرفه است. گاهی اوقات تحولات بازار ارز روی بازار طلا نیز تأثیر می‌گذارد. همچنین گاهی اوقات نوسانات بازار طلا می‌تواند بازار ارز را تحت تأثیر قرار دهد؛ یعنی هرکدام از این بازارها می‌توانند نقش پیشرو و پیرو را بازی کنند.

علت این مسئله، این است که طلا در بازارهای جهانی به دلار آمریکا ارزش‌گذاری می‌شود و با بالا رفتن ارزش دلار، قیمت طلا برای کسانی که با دیگر ارزها قصد خرید دارند، گران می‌شود؛ در نتیجه از تقاضای آن کاسته شده و کاهش قیمت را به دنبال دارد. عکس این موضوع نیز صادق است؛ یعنی کاهش ارزش دلار موجب کاهش قیمت طلا برای خریدارانی است که با ارزی غیر از دلار قصد خرید دارند؛ در نتیجه تقاضا بالا رفته و موجب افزایش قیمت می‌شود.

محاسبات قیمت سکه یا مظنه آن، بر اساس قیمت هر انس طلا، به سادگی امکان‌پذیر است. فرض کنید که می‌خواهیم قیمت یک سکه تمام بهار آزادی را بر اساس قیمت انس طلا، محاسبه کنیم. در قدم اول باید قیمت انس را در قیمت روز دلار ضرب کنیم تا به قیمت یک انس طلا بر حسب ریال دست یابیم. چنانچه این عدد مزایای صندوق پوشش ریسک را بر وزن یک انس، یعنی بر ۳۱.۱۰۳۴۳۱ تقسیم نماییم، قیمت یک گرم طلای ۲۴ عیار بر حسب ریال به دست خواهد آمد. با توجه به عیار سکه برای مرحله بعد، یعنی تبدیل عیار، باید قیمت به‌دست‌آمده را بر ۲۴ تقسیم نموده و در عیار موردنظر، که اینجا ۲۱.۶ یا به عبارت ساده‌تر، ۲۲ است، ضرب نماییم.

اکنون به قیمت یک گرم طلای ۲۲ عیار بر حسب ریال رسیده‌ایم و چنانچه این مقدار را در وزن سکه یعنی ۸.۱۳۳ ضرب کنیم، قیمت یک سکه تمام بهار آزادی بر حسب ریال را محاسبه کرده‌ایم. این عدد، قیمت طلای سکه است و گاهی به‌عنوان ارزش ذاتی سکه نیز از آن یاد می‌شود. نکته قابل‌توجه این است که در معاملات سنتی و آزاد، به این قیمت باید حق ضرب و مالیات بر ارزش افزوده نیز اضافه کرد تا به قیمت روز سکه طلا رسید؛ در حالی که در معاملات صندوق، این عوامل در قیمت در نظر گرفته نمی‌شوند.

صندوق سرمایه گذاری ETF طلا

صندوق های ETF از دارایی‌های متنوعی تشکیل شده که واحدهای آن به‌صورت سهام عادی از طریق کد بورسی قابل خریدوفروش است. به‌نوعی چارچوب آن شبیه به صندوق های سرمایه گذاری مشترک است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، یکی از روش‌های پرطرفدار سرمایه‌گذاری است که ریسک معقولی دارند و افراد می‌توانند در بلندمدت انتظار بازدهی مناسبی را داشته باشند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک با هدف مدیریت حرفه‌ای وجوه و کسب بازدهی مناسب از طریق تجمیع سرمایه‌ی افراد و سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار، تشکیل شده‌اند و در سطح جهان تنوع بالایی دارند.

خرید واحد صندوق های ETF، مستلزم دارا بودن کد معاملات اوراق (کد بورسی) فعال در سیستم شرکت سپرده‌گذاری مرکزی است. واحدهای خریداری‌شده با نام هستند و گواهی خرید مربوطه، توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه صادر می‌شود. صندوق‌های ETF از تمام دفاتر کارگزاری‌ها و سامانه برخط معاملات قابل معامله هستند که این امر، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های ETF و خروج از آن را بسیار آسان نموده است. با خرید و فروش واحدهای صندوق‌های ETF، درصدی به‌عنوان کارمزد معاملات از حساب سرمایه‌گذار کسر می‌گردد؛ اما به استناد مفاد تبصره ۱ ماده ۷ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، در راستای تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی ” بابت نقل و انتقال واحدهای سرمایه‌گذاری و انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و صدور و ابطال آن‌ها، هیچ‌گونه مالیاتی اخذ نمی‌گردد.

در حال حاضر چهار صندوق سرمایه‌گذاری طلا به‌صورت ETF در بازار سرمایه فعال هستند که نماد آن‌ها به‌عنوان صندوق‌های قابل معامله در بورس کالا همانند یک سهم معمولی معامله می¬‌شود و نیاز به کد معاملاتی مجزا از کد بورسی ندارد. این صندوق‌های پذیرش‌شده عبارتند از:

صندوق “پشتوانه طلای لوتوس” با نماد ” طلا “
صندوق “سرمایه‌‌گذاری زرافشان امید ایرانیان” با نماد ” زر “
صندوق طلای “بازار سرمایه کشور (صندوق طلای کیان)” با نماد ” گوهر “
صندوق “سرمایه‌‌گذاری طلا” با نماد ” عیار “

زمان معامله و کارمزد خرید و فروش صندوق طلا

در حال حاضر، زمان انجام معاملات گواهی سکه طلا، از ساعت ۱۲:۳۰ الی ۱۵:۳۰ است. ساعت ۱۲:۳۰ الی ۱۳:۰۰ مرحله پیش گشایش و در ساعت ۱۳:۰۰ قیمت تعیین می‌شود. حراج پیوسته (معاملات عادی) نیز از ساعت ۱۳:۰۰ الی ۱۵:۳۰ جریان دارد. خرید و فروش صندوق طلا همانند دیگر دارایی‌ها در بورس اوراق بهادار و بورس کالا مشمول کارمزد است. کارمزد هر بار خرید یا فروش صندوق طلا، برابر ۰.۰۰۱۱۵ است؛ یعنی سرمایه گذاری باید به هنگام خریدوفروش صندوق طلا این کارمزد را پرداخت کند. به‌عنوان‌مثال، اگر یک میلیون تومان از سهام صندوق طلا را خریداری کنید، باید مبلغ ۱۱۵۰ تومان به‌عنوان کارمزد پرداخت کنید. این قانون در مورد فروش سهم صندوق طلا نیز صادق است.

مقایسه طلا با بازارهای موازی

با توجه به گزارشات منتشرشده، مقایسه چهار بازار موازی یعنی مسکن، طلا، ارز و بورس، حاکی از آن است که بیشترین رشد در قیمت طلا اتفاق افتاده است. از پایان سال ۱۳۹۲ تاکنون قیمت طلا ۴۱۴ درصد، دلار ۴۱۲ درصد، مسکن ۲۱۳ درصد و بورس ۲۸۲ درصد رشد داشته‌اند. با توجه به نبود تقاضای معنادار در بازار مسکن به نظر می‌رسد که بورس از چشم‌انداز و ظرفیت بهتری نسبت به سه بازار رقیب برخوردار باشد.

نکته: باید در نظر داشته باشیم که شاخص یک ساله نمی‌تواند کمک چندانی به ما کند؛ چراکه چهار بازار مسکن، طلا، ارز و بورس از روند رشد منظمی پیروی نمی‌کنند.
به‌طور مثال بازار مسکن، دیر پذیر است، کالایی درشت محسوب می‌شود و قیمت آن گاهی از قدرت خرید متقاضیان واقعی فراتر می‌رود، بنابراین نمی‌تواند همپای سایر حوزه‌ها رشد کند. از سوی دیگر با توجه به جهش سنگین قیمت مسکن در سال جاری و کاهش حدود ۳۰ درصدی معاملات، رشد سنگین مجدد در این حوزه دور از ذهن است.

سخن آخر

سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری مختلف، مزایای زیادی دارد. از مزایای آن می‌توان به قانونی بودن و وجود نظارت رسمی و دولتی روی عملکرد و فعالیت صندوق‌های مختلف اشاره کرد. دیگر مزیت سرمایه گذاری در این صندوق‌ها، وجود افراد متخصصی است که به نمایندگی از سرمایه‌گذاران فعالیت می‌کنند و ریسک سرمایه گذاری مستقیم شما، حذف خواهد شد.
به دلیل نوسانات بالا، حضور در بازار آزاد و سنتی با ریسک و صرف وقت و انرژی زیادی همراه است. به همین دلیل پیشنهاد می‌شود، افراد با حضور در بورس کالا که بازاری شفاف و کم ریسک است از سرمایه‌گذاری در حوزه طلا با آسودگی خاطر بهره ببرند و کسب سود کنند.

اولین صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات در راه است

اولین صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات با هدف توسعه مسکن استیجاری و کنترل اجاره بها به‌زودی تاسیس‌ خواهد شد و با توجه به اخبار منتشره، به نظر می‌رسد در آینده‌ای بسیار نزدیک، شاهد تاسیس این صندوق سرمایه‌گذاری در حوزه املاک و مستغلات باشیم.

این در حالی است که در سال‌های اخیر در بازار سرمایه ایران، شاهد تأسیس و گسترش سریع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت، سهام، مختلط، کالایی، جسورانه و … بوده‌ایم.

با توجه به مزایای قابل توجه صندوق‌های سرمایه‌گذاری، جای خالی صندوق سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات که جایگزین مناسبی برای پوشش ریسک ناشی از تغییرات قیمت مسکن است، به شدت احساس می‌شود.

این اولین رابطه بازار سرمایه با بازار مسکن نیست و پیش از این نیز صندوق‌های سرمایه گذاری زمین و ساختمان (صندوق‌های ویژه ساخت و ساز مسکن) و همچنین بورس املاک و مستغلات توانسته بودند از شورای عالی بورس مجوز بگیرند. با این حال و با توجه به مشکلات گسترده‌ای که در بخش اجاره مسکن خصوصاً برای خانه اولی‌ها وجود دارد، صندوق‌های املاک و مستغلات می‌تواند در زمینه کنترل اجاره بها، راه حل خوبی باشد.

صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات برای کنترل اجاره بها

در همین راستا بهرنگ اسدی، پژوهشگر اقتصاد مسکن مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی درباره اینکه منظور از صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات چیست، گفته: «صندوق‌های سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات (REITs) پس از دریافت مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار، با هدف جمع‌آوری وجوه از سرمایه‌گذاران و تخصیص آن به دارایی‌های موضوع فعالیت صندوق، تأسیس می‌شوند.»

موضوع فعالیت صندوق‌های املاک

آقای اسدی در مورد موضوع فعالیت این صندوق‌های سرمایه‌گذاری املاک توضیحات بیشتری را ارائه کرد:«موضوع فعالیت اصلی این صندوق‌ها، خرید و فروش املاک و مستغلات و اجاره آن‌هاست. موضوع فعالیت فرعی نیز دریافت تسهیلات، سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار رهنی، اوراق بهادار شرکت‌های ساختمانی پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس و در نهایت تقسیم عوائد ناشی از این فعالیت بین سرمایه‌گذاران صندوق است.»

او ادامه داد:«همچنین امکان سرمایه‌گذاری مانده وجوه صندوق، در سپرده‌های بانکی و گواهی سپرده بانکی نیز وجود دارد.»

موضوع فعالیت اصلی این صندوق‌ها خرید و فروش املاک و مستغلات و اجاره آن‌هاست.

ظرفیت ۷ درصدی صندوق‌های املاک در GDP

آقای اسدی در ادامه گفت:«تجربه جهانی نشان می‌دهد ارزش بازار این صندوق‌ها در صورت فراهم شدن بستر مناسب و پس از بلوغ فعالیت، در بسیاری از کشورها در حدود ۳ تا ۷ درصد تولید ناخالص ملی برآورد می‌شود که به خوبی نشان‌دهنده ظرفیت‌های بالقوه این بخش برای تقویت سمت تقاضای املاک و مستغلات کشور و افزایش عرضه املاک اجاری است.»

بازدهی صندوق‌های املاک؛ مزایای صندوق پوشش ریسک معادل نرخ رشد مسکن

این کارشناس اقتصاد مسکن درباره پیش‌بینی بازدهی صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات برای دارندگان یونیت‌ها و واحدهای هر صندوق گفت: «عوامل مختلفی در بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات تأثیرگذار هستند. مطابق با امکان‌سنجی انجام شده، بیشترین عامل تأثیرگذار بر بازده این نوع صندوق‌ها، نرخ رشد مسکن است.»

او در ادامه تأکید کرد: «در دهه اخیر، بیشترین نرخ رشد مسکن مربوط به استان تهران با میانگین حدود ۲۷ درصد و کمترین نرخ رشد مربوط به استان کهگیلویه و بویراحمد با میانگین حدود ۱۱ درصد بوده. شایان ذکر است مطابق با آمار تاریخی در بلندمدت، نرخ رشد مسکن اندکی از تورم بیشتر خواهد بود.»

نسبت قیمت مسکن به اجاره

اسدی دومین عامل تأثیرگذار بر بازدهی صندوق‌های زمین و ساختمان را میزان دریافت اجاره‌بهای املاک تحت تملک عنوان کرد و گفت: «مطابق با آخرین آمار منتشر شده در تهران در بهار ۱۳۹۹، نسبت قیمت به اجاره (P/E) حدود ۲۸ واحد در یک سال بوده است. در واقع اجاره‌بهای دریافتی سالانه حدود ۳.۵% بازدهی واقعی برای صندوق ایجاد می‌کند.»

او ادامه داد:« از طرفی، صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات، هزینه‌هایی مانند هزینه تعمیرات و نگهداری، هزینه افت قیمت املاک به دلیل افزایش عمر بنا، هزینه کارمزد ارکان و … را نیز باید پرداخت کند که بازدهی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین در حالت محافظه‌کارانه و در حالت مدیریت غیرفعال، می‌توان انتظار داشت که بازدهی بلندمدت صندوق تقریباً معادل نرخ رشد مسکن باشد.»

پوشش ریسک ناشی از تغییرات قیمت مسکن

این پژوهشگر اقتصاد مسکن با تأکید بر جذاب بودن سرمایه‌گذاری در صندوق‌های املاک و مستغلات گفت: «معمولاً سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات، صرفاً برای کسب بازده صورت نمی‌پذیرد؛ مزایای صندوق پوشش ریسک بلکه دلیل اصلی آن پوشش ریسک ناشی از تغییرات سریع قیمت مسکن است. از طرف دیگر در حالت عادی و وضعیت اقتصادی نرمال، بازدهی املاک و بازدهی بازار سرمایه هم‌بستگی پایینی با یکدیگر داشته و طبق نظریه مارکویتز، سرمایه‌گذاری توأمان در املاک و بازار سرمایه، می‌تواند منجر به کاهش ریسک و افزایش بازده سبد سرمایه‌گذاری شده و به متنوع‌سازی آن کمک کند.»

آقای اسدی همچنین گفت: «با ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات ، ابزار مالی مورد نیاز فعالان بازار سرمایه برای سرمایه‌گذاری در بازار مسکن فراهم می‌شود. به نظر می‌رسد بازدهی صندوق املاک و مستغلات در حالت محافظه‌کارانه و مدیریت غیرفعال، تقریباً با نرخ رشد مسکن برابر و در بلندمدت کمی بهتر از تورم است.»

بیشترین رشد قیمت مسکن در ۳ سال اخیر تهران

اسدی درباره تغییرات قیمتی مسکن در ۳ سال اخیر در تهران گفت: «رشد قیمت مسکن در مناطق مختلف کشور و حتی در مناطق مختلف تهران یکسان نیست؛ مطابق آمار منتشره، در بازه زمانی بهار ۱۳۹۷ تا اسفند ۱۳۹۹ در مناطق مختلف شهر تهران، بیشترین رشد قیمتی مسکن مربوط به مناطق ۲۰، ۹، ۲۲، ۳ و ۲۱ به ترتیب با درصد رشد ۴۴۰ درصد، ۴۳۶ درصد، ۴۳۳ درصد، ۴۲۵ درصد و ۴۰۴ درصد بوده است.»

این فعال اقتصادی ادامه داد: «در سال گذشته (۱۳۹۹)، ۱۵% تعداد دفعات معاملات در شهر تهران، مربوط به منطقه ۵ بوده . مناطق ۲، ۴ و ۱۰ به ترتیب با ۹، ۸ و ۸% در رتبه‌های بعدی معاملات قرار گرفته‌اند. این موضوع بیان می‌کند که انتخاب مسکن مناسب برای سرمایه‌گذاری باید به نحوی انجام پذیرد که نقدشوندگی کافی در صندوق ایجاد شود تا اگر فرصت سرمایه‌گذاری بهتر فراهم شد و یا به دلایلی به اجبار صندوق وارد فرآیند تصفیه شد، نقد کردن دارایی‌ها به راحتی امکان‌پذیر باشد. این امکان در شرایطی که آورده اولیه صندوق نقد باشد، راحت‌تر به وقوع می‌پیوندد.»

فاصله زیاد تسهیلات خرید با قیمت املاک

اسدی در خصوص مزایای کلان تأسیس صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات یادآور شد: «طبق گزارش صندوق بین‌الملی پول در سال ۲۰۱۶، متوسط نسبت تسهیلات به بهای مسکن در کشورهای مختلف، حدود ۸۰% بوده که متأسفانه این رقم در ایران به شدت پایین است. افزایش بی‌رویه قیمت مسکن طی سال‌های اخیر نیز، این نسبت را بیش از پیش در کشور ایران کاهش داده است.»

قدرت پایین تسهیلات خرید و اجاره نشینی جوانان

او در ادامه تأکید کرد: «نسبت پایین پوشش‌دهی تسهیلات مسکن به بهای مسکن در کنار سایر پارامترهای اقتصادی، سبب شده تا بسیاری از مردم به خصوص زوج‌های جوان به اجاره‌نشینی روی بیاورند. از طرفی مطابق با آمار منتشره، نرخ رشد اجاره در نیمه اول سال‌های ۱۳۹۹، ۱۳۹۸ و ۱۳۹۷ نسبت به سال قبل از آن به ترتیب حدود ۴۷، ۳۷ و ۲۹% بوده. این نرخ رشد سرسام‌آور، سبب شده که طی سال‌های اخیر مستأجران به سمت حومه شهر تهران هجوم بیاورند.»

کارشناس اقتصاد مسکن افزود:« افزایش منازل مسکونی قابل اجاره، طبیعتاً کمک خواهد کرد تا با افزایش عرضه ساختمان‌های اجاری، کاهش نسبی اجاره‌بها اتفاق بیفتد. در بدبینانه‌ترین حالت، راه‌اندازی صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات کمک می‌کند، ساختمان‌های مسکونی قابل اجاره افزایش یافته و منجر به تسهیل در انتخاب آپارتمان مسکونی توسط متقاضیان شود.»

نهاد مالی چیست؟

اما همه اشخاص در این زمینه علم و دانش لازم را نداشته و باید برای اداره سرمایه گذاری خود این کار را به سازمان ها و نهادهای مالی مربوطه واگذار نمایند. حداقل وظیفه نهادهای مالی این است که اجازه ندهند ارزش دارایی سرمایه گذاران کاهش یابد و با استفاده از استراتژی های مختلف تلاش کنند تا روز به روز سرمایه افراد افزایش یابد. این نهادها عموما به عنوان واسطه های مالی فعالیت می کنند و نقش بسزایی را در بازارهای مالی ایفا می کنند.

نهادهای مالی کدامند؟

نهادهای مالی مختلفی در کشور در حال فعالیت هستند که عبارتند از :

نهادهای مالی دارای مجوز سازمان بورس

لیست نهادهای مالی دارای مجوز سازمان بورس در سایت CFI.CODAL.IR به طور کامل موجود است. همچنین شما عزیزان می توانید با مشاوران ما در انتخاب این نهادها مشورت نمایید.

نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه

نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه واسطه‌های مالی بین ناشران اوراق بهادار و سرمایه گذاران در اوراق بهادار هستند که وظیفه اصلی آنها تسهیل امور میان این دو طرف است.

وظایف نهادهای مالی چیست؟

وظایف نهادهای مالی بسیار گسترده است که در این بخش قصد داریم به طور مختصر به آنها اشاره کنیم :

1. نظارت مستقیم نهادهای مالی سبب می شود تا ریسک معاملات سرمایه گذاران به حداقل برسد.
2. دریافت تقاضا برای اعطای مجوز نهادهای مالی
3. بررسی صلاحیت و شرایط افراد متقاضی دریافت مجوزهای نهادهای مالی
4. برابر سازی شرایط افراد متقاضی دریافت مجوزهای نهادهای مالی با مقررات و تهیه گزارش درباره موافقت یا مخالفت با اعطای مجوز
5. برقراری ارتباط با نهادهای مالی مرتبط و انجام مکاتبات با آن‌ها
6. انجام هماهنگی های لازم برای ایجاد جلسات در مورد نهادهای مالی و مسائل مرتبط
7. دریافت و کامل کردن مدارک پرونده نهادهای مالی مورد نظر و آرشیو نمودن اسناد و اطلاعات آن‌ها
8. گرفتن گزارش از اسناد و اطلاعات نهادها
9. ارتباط و هماهنگی با نهادهای برون سازمانی در مورد نهادهای مالی

شرکت سپرده گذاری مرکزی

شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار یا همان سمات یک نهاد اجرایی می باشد که کار اصلی آن رسیدگی به امور معاملات بازارهای بورس می باشد. اوراق بهادار متعلق به سرمایه گذاران در سیستم سمات به نام خود سرمایه گذاران ثبت می شود.

همچنین در سیستم این شرکت ها حقوق سهامداران و سودی که به آنها تعلق میگیرد به نام خودشان ثبت می شود.

بانک های تجاری

بانک های تجاری نهادهای مالی هستند که وظایف گوناگونی مثل صدور دسته چک، انتشار اسکناس، افتتاح حساب برای مشتریان و ارائه خدمات مالی دیگر را برعهده دارند.

صندوق پوششی

صندوق پوششی یا صندوق پوشش ریسک صندوق هایی می باشند که در زمینه های با ریسک بالا سرمایه گذاری می نمایند. ریسک بالای این صندوق ها به دلیل استفاده آنها از وام های بزرگ است در عوض امکان بازدهی این صندوق ها بالاست. افرادی که در این صندوق ها عضو می شوند معمولا دارای سرمایه اولیه زیادی هستند.

مشاوران سرمایه گذاری

مشاوران سرمایه گذاری معمولا افرادی هستند که در زمینه های مختلف سرمایه گذاری مهارت داشته و با بستن قرارداد با افراد سرمایه گذار تمام تلاش خود را می کنند تا این افراد نهایت سود را از سهام و دارایی های خود کسب نمایند.

صندوق های زمین و ساختمان

صندوق های زمین و ساختمان با جمع آوری سرمایه های خرد اشخاص مختلف و سرمایه گذاری دارایی افراد در پروژه های بزرگ ساختمانی، مسکونی و … فعالیت خود را ادامه می دهند و معمولا رهبری این صندوق ها را به افرادی که در زمینه خرید و فروش ملک مهارت دارند واگذار می نمایند.

صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله ETF

صندوق های ETF یکی دیگر از نهادهای مالی می باشند که در مقاله صندوق های قابل معامله به طور کامل به شرح این موضوع پرداخته ایم.

موسسات رتبه بندی اعتباری

موسسات رتبه بندی اعتباری وظیفه رتبه بندی اوراق بدهی شرکت ها با در نظر گرفتن ریسک عدم بازپرداخت یا ورشکستگی را دارند.

پوشش ریسک یا هج چیست؟

پوشش ریسک یا همان هج (Hedge)، نوعی استراتژی معاملاتی برای کاهش ریسک است. به این ترتیب که یک سرمایه گذاری پوششی، مزایای صندوق پوشش ریسک ریسک ناشی از تغییرات نامطلوب قیمت در یک سرمایه‌گذاری را خنثی می‌کند.

پوشش کامل ریسک از این نوع استراتژی، در دارایی‌های مختلف به ندرت اتفاق می‌افتد و آن زمانی است که دارایی های پوششی، همبستگی معکوس 100% درصدی با سرمایه‌گذاری اصلی داشته باشند. در این صورت اگر ارزش سرمایه‌گذاری اصلی کاهش یابد، ارزش دارایی پوششی افزایش می‌یابد. به این ترتیب ریسک کل در معاملات ما کاهش یافته و ارزش دارایی‌هایمان هم حفظ شده است.

موارد استفاده پوشش ریسک یا هج (Hedge)

استفاده از استراتژی هج (Hedge) در معاملات، مثل استفاده از بیمه است. درصورتی ‌می‌توانید از بیمه سرقت خودرو پول بگیرید که خودروی شما سرقت شده باشد. پس ضرر سرقت خودروی شما با بیمه سرقت پوشش داده شده است.

این استراتژی معمولا در شرایطی از بازار مورد استفاده قرار می‌گیرد که روند بازار مبهم باشد و باعث نگرانی سرمایه‌گذاران شده باشد.

استراتژی هج (Hedge) در مارجین

بازار مشتقات مثل آتی و بازارهای دوطرفه (دارای مارجین و لوریج) ابزار خوبی برای استفاده از استراتژی پوشش ریسک یا هج (Hedge) در دارایی است. در بازار مارجین‌ به این ترتیب عمل می‌کنیم مزایای صندوق پوشش ریسک که ابتدا بدون درنظر گرفتن روند اصلی، دو معامله هم‌زمان روی یک قیمت، اما در دو جهت مخالف باز می‌کنیم. یعنی یکی خرید و دیگری فروش.

در این حالت سود یک معامله با ضرر در معامله دیگر جبران خواهد شد. به‌عبارتی دیگر ما نه سود می‌کنیم و نه ضرر.

بعد از مشخص شدن جهت روند اصلی، معامله جهت مخالف را با کمی ضرر خارج شده و به معامله دیگر اجازه می‌دهیم با روند پیشروی کند. به این ترتیب، برآیند کل معاملات شما سودآور خواهد بود.

استراتژی هج (Hedge) در بازار آتی

فرض کنید حامد در معاملات آپشن دارایی را به قیمت 100 تومان خریداری می‌کند. همچنین حامد با خرید اختیار فروش 80 تومانی برای سر رسید یکساله این سهم، ریسک خود را پوشش داده است. اگر سهم در تاریخ سر رسید بیشتر از قیمت توافقی معامله شود، حامد اختیار فروش خود را اعمال نمی‌کند و با قیمت بیشتری پول خود را نقد می‌کند.

اما اگر قیمت سهم در تاریخ سر رسید کمتر از قیمت توافقی باشد، اختیار فروش حامد مانند یک پوشش ریسک عمل کرده و از ضررهای بیشتر جلوگیری می‌کند. توجه داشته باشید که در این حالت و بدون معامله اختیار فروش، اگر قیمت‌ها کاهش یابد، سرمایه‌گذاری حامد با شکست مواجه می‌شود.

صندوق کالایی زعفران راه اندازی می شود/ امکان تامین مالی و پوشش ریسک فعالان بازار زعفران در بورس کالا

معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس اوراق بهادار در مراسم افتتاح رسمی معاملات گواهی سپرده زعفران، مزایای راه اندازی این معاملات را تشریح کرد.

به گزارش ایانا ، حسن امیری در ابتدای این آیین ضمن عرض خسته نباشید ویژه به بورس کالا مزایای صندوق پوشش ریسک که طی دوسال گذشته توانسته در بخش کشاورزی کشور نقش ویژه ای داشته باشد، نقطه عطف این اقدامات را در اجرای ماده ۳۳ قانون افزایش بهره وری کشاورزی و همچنین افتتاحیه امروز است .

امیری چهار محور اصلی را به عنوان اهداف سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد و گفت: توسعه ابزارهای مالی در بستر بورس ها، تسهیل انواع معاملات در بورس ها برای ذی نفعان، معرفی ابزارهای پوشش ریسک و نفوذ در بازارهای جهانی از اهداف اصلی سازمان بورس به شمار می روند .

وی به ابزارهای نوین مالی مزایای صندوق پوشش ریسک بورس کالای ایران اشاره کرد و گفت: گواهی سپرده کالایی و قراردادهای سلف استاندارد از مهم ترین ابزارهای تامین مالی و همچنین ابزاری برای بازار نقد قوی و قراردادهای اختیار معامله و آتی نیز به عنوان ابزارهای پوشش ریسک در بورس کالای ایران فعال هستند .

امیری در ادامه به مزایا و کارکردهای گواهی سپرده کالایی اشاره کرد و گفت: این ابزار معاملاتی به دلیل استاندارد بودن و اخذ مجوزهای مورد نیاز و نیز ورقه بهادار بودن، قابلیت معاملات پیوسته در انواع بازارها را داراست .

معاون سازمان بورس، گواهی سپرده کالایی را ابزاری برای تامین مالی عنوان کرد و گفت: به دلیل ماهیت اوراق بهادار بودن گواهی سپرده کالایی، این امکان وجود دارد که با توثیق آن نزد یک بانک یا موسسه مالی و اعتباری (تعیین شده توسط بورس) نسبت به اخذ تسهیلات به پشتوانه آن اقدام کرد .

امیری با بیان اینکه گواهی سپرده کالایی می تواند ابزاری برای تحویل در قراردادهای مشتقه باشد، گفت: دارندگان موقعیت تعهدی فروش در بازار قراردادهای آتی در صورتی که تا سررسید قرارداد اقدام به بستن موقعیت تعهدی خود ننمایند، ملزم به تحویل کالا به خریدار هستند که در اینجا می توان از گواهی های سپرده کالایی به عنوان ابزار تحویل استفاده شود .

تبدیل شدن به مرجع قیمتی با تاکتیک ابزارهای مالی

وی در ادامه به مزایای بهره گیری از گواهی سپرده کالایی در حوزه کشاورزی اشاره کرد و گفت: نقدینه کردن کالاهای راکد، ایجاد بازار نقد قوی و کشف روزانه قیمت ها، کاهش بی ثباتی های قیمتی، ارتقاء استانداردها و معیارهای کیفی محصولات در انبارها، عدم نیاز به حمل و جابجایی مکرر محصولات با معاملات پیوسته، تضمین انجام معاملات و کیفیت محصولات به واسطه تضامین انبارداران از مهمترین مزیت های بازار کشاورزی در زمینه بهره گیری از گواهی سپرده کالایی محسوب می شود که این ابزار مالی تاثیر بسزایی در رونق بازار خواهد گذاشت .

به گفته معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس اوراق، زعفران از محصولات استراتژیک و شناخته شده ایران در سطح دنیاست و از این رو، راه اندازی ابزارهای معاملاتی و توسعه معاملات این محصول در بازاری شفاف و نظامند چون بورس کالا می تواند در تسهیل دادوستدها و تبدیل شدن به مرجعیت قیمتی نقش پررنگی داشته باشد .

امیری بر اهمیت ابزارسازی برای فعالان بازار زعفران تاکید کرد و گفت: برای رسیدن به هدف تبدیل شدن ایران به تنها مرجع قیمت زعفران دنیا، باید در دو حوزه ایجاد ابزارهای پوشش ریسک و تامین مالی برای فعالان این بازار با جدیت کار کرد؛ همچنین به منظور گسترش معاملات به ویژه در حوزه صادراتی باید به توسعه معاملات گواهی سپرده کالایی زعفران و ارتقای استانداردهای آن توجه ویژه ای داشت که عملیاتی کردن این موارد همگی از طریق ابزارهای بورس کالای ایران قابلیت تحقق دارد .

امیری در پایان گفت: پس از راه اندازی قوی معاملات گواهی سپرده کالایی، صندوق کالایی زعفران نیز می تواند راه اندازی شود که این امر نیز از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار مورد تصویب قرار گرفته و پس از آن باید به سراغ ایجاد ابزارهای مشتقه رفت