انواع دارایی و بدهی در حسابداری
انواع دارایی و بدهی در حسابداری و آشنایی کامل با مفاهیم آن به شما کمک می‌کنند تا با اطلاعات کامل و تخصصی‌تری به اقداماتی همچون طبقه‌بندی و ذخیره دارایی در حسابداری بپردازید. دارایی، منبعی تلقی می‌شود که ارزش اقتصادی دارد و در اختیار نهادها، سازمان و افراد قرار می‌گیرد. دارایی سازمان‌ها منابع اقتصادی آنها است. در عصر کنونی بخش عمده‌ای از واحدهای تجاری از حساب دارایی بهره می‌برند. دارایی مجموعه‌ای از تمام مستغلات و املاک، برند تجاری، تجهیزات، ماشین‌آلات و…. است و می‌توان جریان نقدی زمان آینده را طی زمان‌های طولانی‌مدت فراهم نماید. در ادامه همراه ما باشید تا به بررسی کامل‌تری از انواع دارایی در حسابداری و کاربرد هر دارایی بپردازیم.
تعریف دارایی؛ منظور از دارایی در حسابداری چیست؟
برای درک بهتر محتوای این مقاله بهتر است پیش از هر گفتاری با مفهوم دارایی آشنا شوید. با توجه به استانداردهای حسابداری منظور از دارایی یعنی: همه منابع و اموال اقتصادی که طی معامله‌های اقتصادی کسب می‌شوند. به عبارت ساده‌تر در فرایندهای مالی و اقتصادی تعدادی منابع اقتصادی به مالکیت یک واحد تجاری در می‌آید.
این واحد بر اساس فاکتور پول سنجش شده و تحت عنوان دارایی شناخته می‌شود. از انواع دارایی در حسابداری می‌توان به مواردی نظیر موجودی کالا، ساختمان، زمین، پول نقد، اثاثیه اداری، ماشین‌آلات و اوراق بهادار اشاره نمود.
در زبان انگلیسی دارایی، معادل لغت Asset است و به منابعی گفته می‌شود که از ارزش اقتصادی برخوردار بوده که افراد یا شرکتها می‌توانند به واسطه آن در آینده کسب درآمد کرده و از آن سود ببرند. دارایی‌ها در ترازنامه ثبت می‌شوند. در هر ترازنامه ستون سمت چپ مربوط به بدهی‌ها و ستون دیگر مختص دارایی شرکتها است.
عمر مفید دارایی یعنی چی؟
منظور از عمر مفید یک دارایی مدت زمانی است که می‌توان از یک دارایی استفاده نمود. به عبارت ساده‌تر تعداد یا مقدار محصولی که از طریق یک دارایی حاصل می‌شود.
استهلاک دارایی یعنی چی؟
کاهش ارزش داراییهای ثابت بر اثر عواملی همچون فرسایش ناشی از کار طی یک دوره استفاده و عموماً گذر زمان استهلاک می‌گویند.
انواع دارایی در حسابداری
منبعی که به دست شرکتها کنترل شده و نتیجه عملیات مالی پیشین است دارایی تلقی شده و انواع مختلفی دارد. انواع دارایی‌ها عبارت است از:
- دارایی جاری
- دارایی ثابت
- دارایی فیزیکی
- دارایی انتزاعی یا همان نامشهود
- دارایی عملیاتی
- دارایی غیرعملیاتی
ویژگی دارایی‌ها در حسابداری
همانطور که از قبل اشاره کردیم هر دارایی ویژگی منحصربه‌فردی دارد و بر همین اساس دارای طبقه‌بندی و کاربردهای متنوعی هستند. به‌طورکلی دارایی‌ها سه ویژگی دارند که در ادامه مطلب به‌اختصار به توضیح هر یک خواهیم پرداخت.
تشخیص دارایی و داراییهای خالص
در معادله حسابداری، کل دارایی‌ها با عنوان حقوق صاحب سهام‌ها و کل بدهی‌ها به کار رده می‌شود. در واقع به‌منظور بیان اختلاف بین کل یک دارایی و بدهی‌ای یک شرکت اصطلاح دارایی خالص کاربرد دارد؛ بنابراین می‌توان اظهار داشت که حقوق صاحبان سهام و داراییهای خالص یکسان و هر دو نمایانگر اختلاف میان کل بدهی‌ها و کل دارایی‌ها هستند.
انواع دارایی در حسابداری بر اساس قابلیت تبدیل یا همگرایی
بر اساس قابلیت نقدشوندگی، قابلیت تبدیل و همگرایی می‌توان دارایی‌ها را به دو دسته داراییهای جاری و ثابت طبقه بندی نمود. این تنها یک روش از چندین روش تقسیم بندی دارایی در حسابداری است.
داراییهای جاری
به داراییهایی جاری گفته می‌شود که عملیات تبدیل شدن آنها به وجوه نقد به آسانی صورت پذیرد. اوراق بهادار در بازار، سهام موجودی، سپرده‌های ثابت، مانده‌های بانکی، قبض‌های دریافتی، بدهی بدهکاران، سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت و هزینه‌هایی که از قبل پرداخت شدند، نمونه‌ای از داراییهای جاری هستند. این دسته از دارایی‌ها به عنوان داراییهای نقدی تلقی شده و در مقایسه با دارایی ثابت از عمر کوتاه‌تری برخوردارند.
داراییهای ثابت
دارایی های ثابت از منابع ماهیت ثابتی داشته و تبدیل آنها به وجه نقدی امکان پذیر نیست. فروش داراییهای ثابت به گذشته زمانی طولانی و طی شدن روال عادی نیاز دارد. از این دارایی‌ها می‌توان به مواردی همچون ساختمان‌ها، زمین، تجهیزات موجود، کارخانه و ماشین آلات اشاره نمود. دارایی غیر جاری، داراییهای سخت و بلند مدت از ویژگی های داراییهای ثابت می‌باشد. افزون بر این لازم است بدانید که با گذر زمان از ارزش اقتصادی دارایی‌ای ثابت کاسته شده و به تدریج دچار استهلاک می‌شوند.
آشنایی با مفهوم ترازنامه در حسابداری
آشنایی با چیستی ترازنامه و کاربرد آن در حسابداری یکی از پیش زمینه‌های محتوای این مقاله است. از این رو پیش از شروع گفتار بعدی، به بررسی مفهوم ترازنامه می‌پردازیم. در حقیقت ترازنامه به واسطه گزارش دارایی‌ها، سرمایه و بدهی‌های واحد تجاری اطلاعات مرتبط با تعهدات اقتصادی، منابع اقتصادی و از همه مهم‌تر حقوق مالی صاحبین سرمایه را فراهم می‌کند.
به بیان دیگر ترازنامه همان شکل بسط داده شده یک معامله اساسی در حسابداری است. جالب است بدانید که ترازنامه در یک مقطع زمانی، نمایانگر وضعیت مالی یک واحد تجاری است. به همین خاطر ترازنامه به‌صورت وضعیت مالی عنوان گرفت. در زبان انگلیسی معادل عبارت Balance sheet است. به‌واسطه یک ترازنامه و گزارش بدهی، دارایی و سرمایه مؤسسه می‌توان در پایان دوره مالی و تاریخ معین، وضعیت مالی آن مؤسسه را منعکس نمود.
اهمیت ترازنامه‌ها به اندازه‌ای است که می‌توان آن را در قالب تصویر به‌عنوان یک واحد اقتصادی در نظر گرفت. توجه داشته باشید که هر ترازنامه باید در پایان دوره‌های مالی توسط حسابرسی تهیه و تکمیل گردد. به‌طورکلی این گزارش از سه قسمت اصلی شامل دارایی بدهی و سرمایه متشکل شده است. وضعیت کلی هر ترازنامه می‌بایست مشابه با معادله اصلی حسابداری است. همانطور که از قبل اشاره شد دارایی‌ها در ترازنامه‌ها به ثبت می‌رسند.
ستون دارایی‌ها در ترازنامه
در ستون اول مربوط به داراییهای یک واحد اقتصادی میزان نقدینگی به ترتیب از بالا به سمت پایین قرار می‌گیرد. میزان نقدینگی دارایی یعنی سهولت تبدیل نمودن آن دارایی به وجه نقدی چه مقدار است. هرچقدر عملیات تبدیل یک دارایی به پول نقد راحت‌تر است، نقدینگی بیشتر خواهد بود و باید در سطرهای بالاتری از ستون ترازنامه قرار گیرد.
در نتیجه ترازنامه به ما نشان می‌دهد که یک شرکت چه مقدار بدهی دارد، چه میزان دارایی دارد و صاحبان این شرکت به چه اندازه سرمایه‌گذاری نموده‌اند؟
انواع دارایی در ترازنامه
مهم‌ترین معیار سنجش وضعیت سوددهی و مالی شرکتها، ارزیابی و بررسی صورت مالی آنها است. با وجود صورت‌های مالی می‌توان از شرایط دارایی، بدهی و اطلاعات مالی سازمان‌ها آگاه شد. امروزه ترازنامه‌ها مهم‌ترین صورت مالی هستند که در این راستا می‌توان از آنها بهره برد. انواع دارایی جاری و غیرجاری شرکتها در ترازنامه‌ها نمایش داده می‌شوند.
حال این دارایی منابع و اموال مربوط به یک شرکت است و شامل تسلط مالکانه یک واحد تجاری، منابع اقتصادی است. جهت آشنایی و کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با مفهوم دارایی و انواع آن به قسمت‌های پیشین مقاله مراجعه نمایید.
اهمیت طبقه‌بندی دارایی‌ها
طبقه‌بندی دارایی‌ها برای یک تجارت از اهمیت قابل‌توجهی برخوردار است. برای مثال، اطلاع از این که کدام دارایی جاری و کدام یک ثابت هستند جهت درک سرمایه خالص در حال گردش مرتبط به یک شرکت مهم است.
افزون بر این، در یک حرفه یا صنعت پرریسک، ارزیابی ریسک و قابلیت پرداخت با درک این که دارایی‌ها مشهود و یا نامشهود هستند، راحت‌تر صورت می‌گیرد. تعیین نوع دارایی‌ها از لحاظ عملیاتی و یا غیرعملیاتی بودن نیز جهت درک سهم درآمدهای یک دارایی و مشخص نمودن درصد درآمدهای شرکت کاربرد دارد.
انواع بدهی
باتوجه‌به بند ۱۳ استاندارد شماره چهارده، تنها وقتی یک بدهی باید در جایگاه بدهی جاری قرار گیرد که از محل داراییهای جاری قابل پرداخت شدن و موعد پرداخت آن یک سال یا کمتر در نظر می‌گیرند. استناد پرداختی، و حساب‌های اینترنتی متداول‌ترین بدهی‌های جاری هستند.
بدهی جاری
بدهی جاری یک تعهد دارای دو ویژگی کلیدی است:
- اولین خصوصیت بدهی‌های جاری این است که شرکت بایستی بدهی را طی یک چرخه عملیاتی و یا یک سال، هر یک که طولانی‌تر است، تسویه نماید.
- به طور منطقی شرکت توقع دارد بدهی را یا از طریق بدهی جاری دیگر و یا از طرق داراییهای جاری خود پرداخت نماید.
هر بدهی دیگری که به طور هم‌زمان دو ویژگی فوق را دارا نباشد، جزو بدهی‌های بلندمدت یا همان غیرجاری طبقه‌بندی می‌شود.
انواع بدهی‌های جاری در حسابداری
گروه بدهی‌های جاری موارد زیر را شامل می‌شود:
- اسناد قابل پرداخت تجاری
- پیش دریافت درآمد
- حساب‌های قابل پرداخت تجاری
- ذخیره مالیات یا مالیات پرداختنی
- دستمزد و حقوق پرداختنی
- سود تضمین شده قابل پرداخت
اسناد پرداختنی تجاری
منظور از اسناد پرداختنی، آن دسته از تعهداتی است که شرکتها در قبال آن یک سند بدهی به بستانکار داده‌اند. حال اگر این سند به‌ازای دریافت خدمات یا خرید کالا صادر شده باشد، اسناد پرداختنی تجاری عنوان می‌گیرد. در شرایطی که سند بدهی طی یک سال بعد از تاریخ ترازنامه سررسید شود، جزو گروه بدهی‌های جاری طبقه‌بندی خواهد شد.
پیش دریافت درآمد
برای درک بهتر چیستی پیش دریافت درآمد، به مثال زیر توجه کنید:
یک شرکت بیمه همچون بیمه آسیا مبلغ حق بیمه را به هنگام انعقاد قراردادهای پوششی خود از مشتریان دریافت می‌نماید. شرکتهای هواپیمایی نیز پیش از ارائه خدمات پرواز، مبلغ بلیت‌ها را از مسافران خود می‌گیرد. هر دو شرکت فوق از راه معاملات مختلف، پیش دریافت درآمد کسب نموده‌اند. در واقع پیش دریافت درآمد، درآمدهایی است که وجه مرتبط با آن دریافت شده، درحالی‌که هنوز کالا یا خدماتی به مراجعه‌کننده ارائه نشده است.
حساب‌های پرداختنی جاری
با دریافت خدمات و خرید کالا به صورت نسیه، حساب‌های پرداختنی تجاری شکل می‌گیرد. یکی از بارزترین ویژگی این دسته از بدهی‌ها، آن است که شرکت به ازای خرید کالا، سند بدهی مثل سفته یا چک به فروشنده ارائه نمی‌دهد. به همین خاطر آنها را بدهی‌های دفتری می‌خوانند. چرا که تنها در دفاتر حسابداری فروشنده و خریدار ثبت می‌شوند.
مالیات پرداختنی
به‌طورکلی در عملیات تجاری شرکتهای بازرگانی با نوع مالیات مواجه هستند: عوارض و مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد. بخش عمده‌ای از کالاهایی که خریداری می‌کنیم، مشمول عوارض و مالیت بر ارزش‌افزوده هستند. به نمایندگی از شرکت امور مالیاتی، فروشندگان عوارض بر ارزش‌افزوده را از خریداران کسب و به‌صورت دوره‌ای به حساب شرکت امور مالیاتی واریز می‌کنند.
حصه جاری بدهی‌های بلندمدت
از قبل هم اشاره کردیم که بدهی‌هایی که بعد از تاریخ ترازنامه ظرف یک سال تسویه می‌شوند، باید در مجموعه بدهی‌های جاری گزارش و طبقه‌بندی گردند. ازاین‌رو بدهی‌های بلندمدتی سررسید شدنشان در دوره مالی بعدی است، نیز می‌بایست در تاریخ ترازنامه به‌عنوان بدهی‌های جاری ثبت شوند.
بدهی‌های بلندمدت حصه جاری، هم به کل یا بخشی از بدهی‌های طولانی‌مدت مربوط است که در دوره مالی بعدی سررسید می‌شوند. به‌عنوان‌مثال، فرض کنید یک شرکت در ابتدای سال ۱۳۹۰ وامی پنج‌ساله به مبلغ ۵۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال دریافت نموده است.
این شرکت باید از شروع سال بعدی هرسال ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال از وام مذکور را پرداخت کند. پس این شرکت در تاریخ ۲۹ اسفند سال ۱۳۹۰ به هنگام تهیه و تکمیل ترازنامه، از این وام مبلغ ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال را تحت عنوان حصه جاری بدهی بلندمدت در گروه بدهی‌های جاری گزارش می‌نماید.
حساب و کتاب انواع دارایی و بدهی ها را با نرم افزار حسابداری سپیدار انجام دهید
عصر امروز روی اقتصاد و سرمایه‌گذاری می‌چرخد. شرایط حاکم در این عصر اهمیت آشنایی با دارایی‌ها، بدهی و سرمایه‌ها در حسابداری را دوچندان می‌کند. آشنایی با مفهوم دارایی، انواع دارایی در حسابداری، دارایی جاری، بدهی‌های جاری، درک اهمیت طبقه‌بندی دارایی‌ها و… از اساسی‌ترین پایه‌های موفقیت و منفعت شرکتها و سهامداران است.
هیچ شرکتی بدون آگاهی کامل از این مسائل در مسیر موفقیت و رشد قرار نخواهد گرفت. اگر به دنبال بهترین نرم افزار حسابداری برای حساب و کتاب شرکت خود هستید، می‌توانید از طریق شماره تماس ۰۲۱۸۱۰۲۲۲۲۲ با کارشناسان فروش ما در تماس باشید.
سؤالات متداول
- دارایی در حسابداری چیست؟
منظور از دارایی در حسابداری منبعی ارزشمند است که در اختیار نهاد، فرد و سازمان قرار می‌گیرد.
- انواع دارایی در حسابداری کدام هستند؟
دارایی در حسابداری انواع گوناگونی دارد که مهم‌ترین آنها عبارت است از: دارایی جاری، دارایی ثابت، دارایی عملیاتی و غیرعملی، دارای انتزاعی یا نامشهود، داراییهای مشهود
- آیا دارایی‌ها در حسابداری از خصوصیات خاصی برخوردار هستند؟
بله دارایی‌ها در حسابداری ویژگی‌های خاصی شامل منابع، مالکیت و ارزش اقتصادی دارند.
- دارایی‌ها در حسابداری چه قابلیت‌هایی دارند؟
از قابلیت‌های دارایی‌ها می‌توان به فیزیکی بودن، سهولت تبدیل آنها به وجه نقد و استفاده عملیاتی از آنها اشاره داشت.
- آیا تمامی داراییهای ثابت در حسابداری استهلاک‌پذیرند؟
خیر، زمین نمونه‌ای از داراییهای ثابت است که استهلاک‌پذیر نبوده و به‌مرورزمان از بین نمی‌رود.
آورده غیر نقدی – سرمایه شرکت
به منظور راه اندازی هر کسب و کاری باید سرمایه ای را برای آن کسب و کار در نظر گرفت. این سرمایه اگر برای باشد در قالب اوراق ثبتی به اداره ثبت اطلاع داده شده به ثبت می رسد.
سپس در قالب آگهی روزنامه رسمی به اطلاع عمومی رسد. معیار سنجش اعتبار شرکت است به عبارت دیگر شرکت تجاری جهت تشکیل نیاز به تجمیع دو یا چند نفر به عنوان شریک دارد که این شرکا سرمایه ای را در اختیار شرکت می گذارند. که این سرمایه به حالت مشاع در نمی آید. بلکه از سود حاصل همه به صورت مشترک بهره می برد. این سرمایه می تواند نقدی یا غیرنقدی باشد.
آورده غیر نقدی چیست ؟
سرمایه شرکت ممکن است به شکل غیرنقدی نیز باشد. که شامل اموالی می گردد که در شرکت مورد استفاده قرار می گیرند. و یا خانه یا زمینی که جهت استفاده و بهره برداری در اختیار شرکت قرار می گیرد. در شرکت با مسئولیت محدود تقویم آورده غیر نقدی در اساسنامه شرکت و توسط خود شرکا انجام می شود. در شرکت سهامی خاص ولی تقویم آورده غیر نقدی بر عهده کارشناس دادگستری می باشد.
اگر کسی بخواهد ملک خود را به مالکیت شرکت درآورد طبق قانون ثبت این کار باید به صورت رسمی و در دفاتر اسناد رسمی انجام گیرد. به صرف یک مبایعه‌نامه اداره ثبت شرکت را ملزم به پذیرش آن نمی‌تواند کند.
اما در مورد سایر اموال می‌تواند این‌گونه نباشد. مثلاً چنانچه کالای با ارزشی است. مثلاً ابزار یک کارخانه که می‌تواند صدها میلیون تومان ارزش داشته باشد. صرف اینکه کالا در صورت‌جلسه‌ای به‌صورت قانونی به مالکیت شرکت در بیاید، قابل قبول است.
دارایی های غیر نقدی چیست؟
info [ at ] kararegister.com
ونک، خیابان ملاصدرا، تقاطع پل کردستان، ضلع شمال غربی تقاطع، بن بست فرشید، پلاک 8، واحد 1
- شما اینجا هستید:
- انواع آورده های غیرنقدی جهت تشکیل و ثبت شرکت های تجاری
نقش آورده در تشکیل سرمایه شرکت چیست؟
آورده پس از انتقال به شرکت به لحاظ حقوقی، تغییر ماهیت داده و عنوان سرمایه می یابد؛ با توجه به آنکه نظام حقوقی حاکم بر آورده، تفاوت های با نظام حقوقی حاکم بر سرمایه دارد دراین نوشتار، ابتدا مفهوم و ماهیت حقوقی سرمایه و پس از آن در خصوص آورده های قابل تبدیل به سرمایه و وضعیت شرکت های بدون سرمایه اسمی، توضیح داده خواهد شد.
توصیه می شود این مقالات را بخوانید:
- شرایط تشکیل و ثبت شرکت تضامنی
1_ مفهوم و ماهیت حقوقی سرمایه :
برای تشکیل شرکت، هریک از شرکاء باید مالی به شرکت بیاورد و بدون آورده، سرمایه ای در کار نخواهد بود. در تعریف «سرمایه» متخصصان علم حسابداری گفته اند عبارت است از« حق مالی صاحب یا صاحبان مؤسسه نسبت به دارایی های مؤسسه ». دارایی در حسابداری به « کلیه اموال و منابع متعلق به یک مؤسسه یا واحد تجاری» اطلاق می شود. بنابراین آورده شرکاء پس از ورود به شرکت تبدیل به دارایی و سرمایه شرکت می شود. یا به تعبیر دیگر، سرمایه هر شرکتی عبارت است از مجموعه آورده های نقدی و ارزش آورده های غیر نقد که در اساسنامه و شرکت نامه قید می شود. در حقوق شرکت های امروزی، سرمایه شرکت در مجموع تشکیل می شود از :
1. سرمایه سهمی : عبارت است از وجوه تعهد شده به وسیله اعضاء.
2. سرمایه عاریه ای : عبارت از وجوهی که به وسیله سرمایه گذاران تدارک می شود و درعوض سرمایه خود، اوراق قرضه یا اوراق سهامی دریافت می کنند.
3. کلیه وجوهی که به وسیله اعضاء طلبکاران یا برگشت منافع تدارک می شود .
4. دارایی حاصل از سرمایه گذاری کلیه وجوه مذکور.
آنچه به عنوان سرمایه شرکت در بحث آورده ها مورد توجه است سرمایه سهمی اولیه شرکت می باشد که به عنوان سرمایه اسمی شناخته می شود. در حقیقت، سرمایه واقعی شرکت، سرمایه ای است که از به کار انداختن سرمایه اسمی حاصل می شود؛ این سرمایه به طور سنتی وثیقه پرداخت مطالبات بستانکاران به حساب می آید و پاسخگوی تعهدات و دیون شرکت است. به موجب قواعد عمومی حقوق شرکت ها ( مصوب سازمان همکاری اقتصادی و توسعه)، قطع نظر از اینکه حداقل لازم برای سرمایه اسمی شرکت چه میزان باشد، طلبکاران باید قادر باشند به مقداری از دارایی های غیر نقدی چیست؟ دارایی که عملاً به شرکت تسلیم شده، امید ورزند؛ به همین جهت، تنها دارایی هایی که به فرض انحلال شرکت می تواند در دسترس طلبکاران قرارگیرد، شایسته آن است که به عنوان سرمایه اسمی به شمار آید.
آورده های نقدی وغیر نقدی به عنوان سرمایه شرکت، (به صورت یک مبلغ) در ترازنامه شرکت، در زیرعنوان دارایی اولیه و نیزعنوان بدهی اولیه شرکت درج می شوند. پس از تشکیل، آورده شرکاء درشرکت های تجاری، تغییر ماهیت می دهد؛ بدین معنا که در این شرکت ها به محض تشکیل شرکت، آورده شرکاء از دارایی آنها جدا شده و در دارایی شخص حقوقی داخل می شود و تا زمانی که تصفیه صورت نگرفته است وثیقه تعهدات شخص حقوقی شرکت تلقی می گردد برخلاف شرکت های مدنی سهم الشرکه هر شریک در مالکیت وی باقی می ماند واصالت حقوقی خود را از دست نمی دهد؛ به طوری که همان حقوقی که مالک در مالکیت مفروز دارد در مالکیت مشاع نیز دارد.
بنابراین، شرکت تجاری به دلیل داشتن شخصیت حقوقی، مالک آن دارایی است که از مجموع آورده های شرکاء تشکیل شده است. این دارایی و هر چیزی که در زمان حیات شرکت به آن افزوده شده باشد، متعلق به شرکت است و شرکاء هیچ گونه حق عینی بر اموال شرکت ندارند بلکه حق آنان در شرکت یک حق دینی بر شرکت به عنوان یک شخص حقوقی است ولو آنکه آورده آنها مال غیر منقول باشد. این موضوع آثار مهمی به همراه دارد به عنوان مثال، پس از انتقال آورده به شرکت، شرکاء حق استرداد آورده خود را ندارند. این موضوع در یکی از اسناد مصوب سازمان همکاری اقتصادی و توسعه با عنوان « قواعد عمومی حقوق شرکت ها » نیز مورد اشاره قرارگرفته است. دراین سند، به عنوان یک قاعده، بیان شده است : قوانین شرکت ها در کشورها باید به گونه ای باشد که به سهامداران اجازه ندهد آورده خود را مسترد نمایند؛ زیرا یکی از صفات اصلی شرکت ها دوام و بقای سرمایه سهامداران شرکت است : هیچ یک از سهامداران نمی تواند آزادانه آورده خود را مسترد کند مگر از طریق فروش سهام خود که وسیله اصلی خروج از شرکت است. چنانچه استثناء زدن بر این قاعده، ضرورت یابد این استثنائات باید اندک بوده و به نحو جامعی احصاء و بصراحت در قانون تعیین شود.
در نظام حقوقی انگلستان، آورده های غیر نقد مادی وغیر مادی پس از ورود به شرکت و تبدیل شدن به سرمایه شرکت، جزو دارایی های ثابت، شرکت محسوب می شوند که در مقابل دارایی های جاری قرار دارد. منظور از دارایی های ثابت دارایی هایی هستند که بر پایه دوام واستمرار در اختیار شرکت قرار می گیرند، مانند ساختمان، زمین، ماشین آلات و تجهیزات. منظور از دارایی های جاری، تمام دارایی هایی است که برای خرج کردن در دسترس شرکت هستند که عمدتاً شامل : وجه نقد ( در حساب های بانکی و در دسترس)، بدهکاران، سهام و سرمایه گذاری می شود. دارایی های غیر نقدی غیر مادی شرکت، شامل چهار دسته است : 1. هزینه های توسعه؛2.امتیازها، حق اختراع ها، مجوزها، علامت تجاری و دارایی ها وحقوق مشابه؛ 3. حق سرقفلی؛ و4. پرداخت های در حساب . منظور از هزینه های توسعه، مجموع تمام هزینه هایی است که از آغاز اجرای یک پروژه ایجاد می شود. همچنین، دارایی های غیر نقدی مادی شامل مواردی چون زمین، ساختمان، کارخانه و ماشین آلات، منضمات ملک، وسایل، ابزارها و تجهیزات می باشد.
2_ آورده های قابل تبدیل به سرمایه و وضعیت شرکت های بدون سرمایه اسمی
در مورد ارتباط آورده و سرمایه شرکت، دو سؤال اساسی قابل طرح است که ارتباط این دو مقوله را به نحو بهتری روشن می سازد؛ نخست آنکه، آیا هر آورده ای می تواند تشکیل دهنده ی سرمایه محسوب می شود؟
دیگر اینکه، آیا می شود شرکتی تأسیس کرد که سرمایه اسمی نداشته، بلکه هر شریکی تنها آورده های غیر نقدی مهارت فنی، حق انتفاع یا اعتباری خود را به اشتراک گذارد؛ طوری که شرکاء با آن بتوانند موضوع فعالیت را کاملاً به اجرا در آورند؟
2_1 آورده های قابل تبدیل به سرمایه : در پاسخ به سؤال نخست، برخی از حقوقدانان بیان داشته اند: از آنجایی که سرمایه شرکت،تضمین پرداخت طلب طلبکاران شرکت است و شرکاء حق ندارند، جزء در صورت بردن سود، سهمی از دارایی شرکت را میان خود تقسیم کنند، سرمایه ای که در ترازنامه شرکت ذکر می شود، تنها سرمایه ای است که یا از پول تشکیل شده است و یا از مال (اعم از مادی و غیر مادی ) قابل تقویم به پول. به همین جهت، اگر چه شریکی که آورده اش " کار" اوست، کارش تقویم می شود؛ اما این تقویم و مبلغ حاصل از آن در ترازنامه، به عنوان سرمایه شرکت گنجانده نمی شود. تقویم کار فقط برای تعیین و احتساب منفعت و زیانی است که بسته به مورد، متعلق به شریکی می شود که کار خود را به شرکت آورده است؛ در نتیجه کار و صنعت شرکاء را نمی توان در تشکیل سرمایه شرکت دخیل دانست زیرا کار و صنعت شریک قابل توقیف و فروش از طریق مزایده نیست. به همین دلیل، در هیچ شرکت تجاری، جمع وجه صنعت های شرکاء به تشکیل سرمایه نمی انجامد و فقط با جمع این صنعت ها شرکت ایجاد نمی شود.
با توجه به استدلال مذکور می توان آورده های شرکت را به آورده های قابل ورود به سرمایه و آورده های غیر قابل ورود به سرمایه، تقسیم نمود. مواد 76 به بعد قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت، میان آورده های غیر نقدی تفاوت قایل شده و فقط برخی از آنها را قابل ورود به سرمایه شرکت دانسته و به بستانکار شرکت، امکان توقیف آنها را در صورت لزوم داده است. بنابراین با این وصف، آورده حق انتفاع تحت شرایطی آورده مهارت فنی وهم چنین آورده اعتباری خارج از سرمایه شرکت قرار می گیرند.
قواعد عمومی حقوق شرکت ها (مصوب « سازمان همکاری اقتصادی و توسعه » ) نیز مؤید به این نظرمی باشد. در قسمتی از این سند مقرر شده است: آورده های غیر قابل فروش از قبیل مهارت های تجاری مؤسسان یا تعهد مؤسسان به انجام کار برای شرکت در آینده را نمی توان در سرمایه اسمی شرکت منظور نمود و درحیطه عنوان سرمایه اسمی قرار داد.
2_2 وضعیت تشکیل شرکت بدون سرمایه اسمی: در پاسخ به این سؤال که آیا می توان شرکتی تأسیس نمود که تمامی سرمایه آن را آورده غیر نقدی مهارت فنی، حق انتفاع یا اعتبارتشکیل دهد؛ برخی از حقوقدانان معتقدند هیچ شرکت تجاری تشکیل نمی شود مگر آنکه قسمتی از سرمایه به صورت نقد به شرکت آورده شده باشد؛ با این دلیل که « سرمایه نقدی شرکت تضمین پرداخت طلب طلبکاران شرکت است و طلبکاران نمی توانند فقط به آورده های غیر نقدی شریک امیدوار باشند.»
در پاسخ به سؤال مذکور برخی دیگر از حقوقدانان، میان انواع شرکت های تجاری قایل به تفکیک شده اند، بدین بیان که در لزوم وجود سرمایه اسمی برای شرکت های سهامی، با مسئولیت محدود و مختلط سهامی مجادله نیست؛ زیرا دراین شرکت ها مسئولیت صاحبان آورده محدود به سهام یا سهم الشرکه آنان در شرکت بوده و خارج از آن با اموال دیگر خود قانوناً هیچ گونه مسئولیتی ندارند؛ اما در شرکت های تضامنی و نسبی و مختلط غیر سهامی، شرکای ضامن به طور خودکاراعتبار شخصی خویش را به شرکت آورده و قاعدتاً باید بتوانند از تعهد آورده نقدی و غیر نقدی امتناع نمایند؛ درعوض آنان می توانند مهارت فنی و یا اعتباری خود را جهت شروع فعالیت شرکت معرفی کنند که سرانجام وارد شرکت می شود ولی جزو سرمایه آن به حساب نمی آید. این موضوع با توجه به عموم و اطلاق ماده 573 قانون مدنی که بیان می دارد: « شرکت اختیاری، یا در نتیجه عقدی از عقود حاصل می شود یا در نتیجه عمل شرکاء از قبیل مزج( آمیختن، آمیخته کردن) اختیاری قبول مالی مشاعاً درازای عمل چند نفر و نحو این ها »، نیز قابل پذیرش است. در این صورت، در حالت تجویز فقط سرمایه اسمی دراین شرکت ها، طلبکاران برای وصول مطالبات خود به شریکان متضامن، حق رجوع خواهند داشت؛ بنابراین در شرکت های یاد شده اصولاً سرمایه اسمی یکی از عناصر لازم برای تشکیل شرکت نیست.
تفاوت دارایی ثابت و دارایی جاری
دارایی منابعی است که ارزش اقتصادی دارد؛ در واقع اشخاص، شرکت ها دارایی های غیر نقدی چیست؟ دارایی های غیر نقدی چیست؟ و دولت ها مالکیت این منابع را در اختیار می گیرند و انتظار دارند که در آینده برایشان منافعی ایجاد کند. دارایی های یک بنگاه اقتصادی منابعی است که تحت مالکیت آن شرکت قرار دارد و ممکن است از آن استفاده کند تا سود ببرد. مواردی مانند کالاهای موجود، ماشین آلات، ساختمان های شرکت و. از جمله دارایی های یک شرکت به شمار می روند. در ارزش گذاری سهام شرکت های فعال در بورس، همواره دارایی های آن ها مورد توجه قرار می گیرد و این موضوع بخشی از تحلیل بنیادی را شامل می شود. به طور کلی دارایی های یک شرکت را می توان به 2 دسته دارایی ثابت و دارایی جاری تقسیم کرد که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.
تفاوت میان دارایی ثابت و دارایی جاری
در صورت های مالی شرکت، دارایی ها به دسته های مشخصی مانند دارایی ثابت و دارایی جاری تقسیم بندی می شوند. مواردی مانند ماشین آلات و تجهیزات، اموال شرکت، دارایی های سرمایه ای شرکت و. از موارد مشهودی هستند که انتظار می‌رود تا در بازه زمانی طولانی استفاده شوند و دارایی ثابت (غیرجاری) نام دارند. در طرف مقابل، مواردی مانند موجودی كالا، وجه نقد و. از مواردی هستند كه در بازه زمانی کوتاه مدت از آن ها استفاده می‌شود و به فروش می‌رسند؛ به این موارد، دارایی جاری گفته می‌شود.
دارایی ثابت
دارایی ثابت شامل مواردی است كه شرکت، انتظار مصرف شدن و یا فروش آن ها را در یک دوره حسابداری ندارد. این موارد از جمله منابع و یا كالاهایی نیستند كه در دوره تولید از آن ها استفاده شود. توجه داشته باشید که گاهی اوقات به دارایی های ثابت، دارایی مشهود نیز گفته می‌شود؛ چراکه برخلاف دارایی های نامشهود، اغلب آن ها ماهیتی فیزیكی دارند.
دارایی های ثابت کدامند؟
برخی از دارایی های ثابت عبارت اند از:
- ماشین آلات تولیدی
- لوازم شرکت
- وسایل نقلیه شرکت
- زمین و ساختمان
- تجهیزات و کامپیوترهای شرکت
- و.
معمولا این دارایی ها در گذر زمان دچار استهلاک و فرسودگی می شوند؛ زیرا عمر مشخصی برای استفاده دارند. البته می توان میزان استهلاک آن ها را در طول عمر مفیدشان، از راه های حسابداری محاسبه كرد. در حسابداری، به منظور كسر هزینه های مالیاتی، میزان استهلاک دارایی ها را محاسبه می کنند. همچنین اگر ارزش بازاری و یا قیمت بازفروش یک دارایی از ارزش ثبت شده آن در ترازنامه شرکت كم تر باشد، آن دارایی دچار افت قیمت شده است.
دارایی های ثابت موجود در ترازنامه شركت
در ترازنامه شركت در بخش اموال، ماشین آلات، تجهیزات، صورت های مالی جریان نقدی فعالیت در زمان فروش و همچنین ارزیابی های مربوط به استهلاک دارایی وجود دارند. علاوه بر این، در صورت های مالی نیز دارایی های غیر جاری و ثابت موجود است كه شركت انتظار دارد تا بازدهی بیشتر از سال مالی داشته باشند و در طولانی مدت استفاده شوند.
بنابراین، برای تحلیل بنیادی و ارزش گذاری سهام شرکت های فعال در بازار سرمایه، حتما باید دارایی ثابت و دارایی جاری آن ها در نظر گرفته شود. به عنوان مثال، یک شرکت تولید کننده کاشی و سرامیک، دارای ساختمان های مسکونی بسیار زیاد است و این موضوع در ارزش گذاری سهام شرکت تاثیرگذار است و افرادی که به دنبال خرید سهام چنین شرکتی هستند، علاوه بر در نظر گرفتن سود عملیاتی و فعالیت های تولیدی این بنگاه اقتصادی، باید به دارایی ثابت و دارایی جاری این شرکت نیز توجه لازم را داشته باشند.
توجه: هزینه مربوط به اموال، تجهیزات و ماشین‌آلات در صورت های مالی شركت و در بخش هزینه خالص استهلاک انباشته درج می‌شود.
دارایی جاری
برخلاف دارایی های ثابت، دارایی های جاری مواردی هستند كه شركت انتظار دارد كه در آینده نزدیک از آن ها برای کسب بازدهی و رسیدن به سود استفاده کند. گاهی اوقات به این دارایی ها، حساب جاری یا دارایی های مشابه وجه نقد نیز گفته می شود؛ زیرا این دارایی ها را می توانید به راحتی به درآمد و یا وجه نقد تبدیل كنید. این دارایی ها، بودجه مورد نیاز برای فعالیت های شركت را فراهم می سازند. بنابراین، دارایی ثابت و دارایی جاری در موارد مختلفی با یکدیگر اختلاف دارند.
دارایی های جاری کدامند؟
دارایی مختلفی را به عنوان دارایی جاری می توان در نظر گرفت که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجه نقد
- حساب های دریافتی در صورتی كه منجر به جریان ورودی نقدی شوند. های كوتاه مدت
- سرمایه گذاری بر روی اوراق قرضه شركت، در صورتی كه نرخ بازدهی بیشتر از وجه نقد مورد انتظار باشد و سررسیدی كم تر از یک سال داشته باشند.
- مواد خام
- كالاهای نهایی موجود در شركت
- و.
توجه: سرمایه گذاری بر روی اوراق قرضه در مدت زمان طولانی تر، جزء سرمایه گذاری های بلندمدت و دارایی های غیر جاری محسوب می شود.
دارایی های غیر مشهود
همانطور که اشاره شد، در بعضی از مواقع به دارایی های ثابت، مشهود نیز گفته می شود. در طرف مقابل، علاوه بر دارایی های مشهود، دارایی های غیر مشهود نیز وجود دارد كه در اینجا به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
- سرقفلی
- حق نشر
- مالكیت معنوی
- علائم تجاری
- و.
جمع بندی
تا اینجای کار با مفهوم دارایی آشنا شدیم و دانستیم که دارایی های یک شرکت را می توان به 2 دسته دارایی ثابت و دارایی جاری تقسیم کرد. به طور کلی دارایی ثابت و دارایی جاری، تفاوت های زیادی با یکدیگر دارند و معمولا هر نوع دارایی که نقدشوندگی بیشتری داشته باشد و در کوتاه مدت بتوان از آن برای شناسایی سود استفاده کرد، دارایی جاری گفته می شود و در طرف مقابل، دارایی هایی مانند ماشین آلات، تجهیزات، زمین، ساختمان و. به عنوان دارایی های ثابت در نظر گرفته می شود. سرمایه گذاران باید به این نکته توجه کنند که برای مشاهده دارایی ثابت و دارایی جاری یک شرکت می توانند به سایت کدال مراجعه کنند؛ البته لازم به ذکر است که در خصوص دارایی ثابت و دارایی جاری شرکت، فقط به سایت کدال و گزارشات منتشر شده در آن اکتفا نکنید و برای بررسی هر چه بیشتر شرکت مذکور، از منابع مختلف استفاده کنید.
سود غیرنقدی سهام
پرداخت سود به طور نقد، رایج ترین روش توزیع سود سهام است. اما ممکن است شرکتها برای تسویه سود سهام، داراییهای دیگری غیر از موجودی نقد به سهامداران تحویل دهند. موجودی کالا، سهام شرکتهای دیگر و املاک نمونه هایی از داراییهایی است که برای تسویه سود سهام به سهامداران تحویل داده می شود.
در شرکتهای ایرانی، سود غیرنقدی مشابه آنچه که در آمریکا تعریف شده است، بسیار نادر می باشد. منظور از سود غیرنقدی استفاده از داراییهایی غیر از وجه نقد برای توزیع سود است. معمولا در زمان توزیع سود، غیرنقدی بودن آن هم مشخص می شود. ممکن است در ابتدا سود نقدی اعلام شود، اما در زمان تسویه از طریق توافق با بعضی سهامداران (مانند سهامداران عمده) یک دارایی دیگر به آنها تحویل داده شود.
در آمریکا، ارائه سهام دیگر شرکتها از روشهای توزیع سود غیرنقدی است. برای مثال، دادگاه عالی آمریکا، مالکیت ۲۳% سهام شرکت جنرال موتورز توسط شرکت دوپونت را مغایر قوانین ضد انحصار تشخیص داد. طبق رای دادگاه، دوپونت باید سهام جنرال موتورز را طی ۱۰ سال واگذار می کرد. دوپونت صاحب ۶۳ میلیون (از ۲۸۱ میلیون) سهم جنرال موتورز بود. اگر این سهام را به بازار عرضه می کرد قیمت سهام جنرال موتورز دچار افت شدید می شد. دوپونت برای فرار از این مشکل، سود غیرنقدی اعلام کرد و سهام جنرال موتورز را به عنوان سود، بین سهامداران خود توزیع کرد.
در صورت اعلام سود غیرنقدی، شرکت باید دارایی مشخص شده را به ارزش منصفانه ارزیابی و تفاوت ارزش منصفانه با مبلغ دفتری را به عنوان سود یا زیان شناسایی کند. در زمان اعلام سود (تصویب سود توسط مجمع عمومی عادی) معادل ارزش منصفانه دارایی تخصیص یافته، سود انباشته بدهکار و سود سهام پرداختنی بستانکار می شود.
💢مثال : مجمع عمومی عادی شرکت کیش در تاریخ ۸۶/۳/۲ تشکیل شد. مقرر گردید سهام شرکت قشم به عنوان سود سهام بین سهامداران توزیع شود.
مانده سود انباشته شرکت کیش در این تاریخ ۸.۴۵۰.۰۰۰ ریال است. بهای تمام شده سهام شرکت قشم مبلغ ۳.۸۰۰.۰۰۰ و ارزش بازار آن ۴.۲۵۰.۰۰۰ ریال است.
دیدگاه شما