ماده۲۵۲ قانون مدنی: لازم نیست اجازه یا رد فوری باشد. اگر تأخیر موجب تضرر طرف اصیل باشد مشارالیه میتواند معامله را به هم بزند. ماده۲۵۳ قانون مدنی: در عقد فضولی اگر مالک قبل از اجازه یا رد فوت نماید اجازه یا رد، با وارث است.
معامله فضولی چیست وسکوت مالک دلیل بر اعلام رضایت در معامله فضولی است؟
ماده ۲۴۹ قانون مدنی بیان داشته است: «سکوت مالک ولو با حضور در مجلس عقد اجازه محسوب نمی‌شود.» پس، در اینجا حتی حضور در مجلس، قرینه‌ای محکم برای همراهی با سکوتِ دال بر قبول یا اجازه در معاملات نیست.
به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی ، سکوت در مفهوم حقوقی یعنی، عدم اعلان اراده صریح یا ضمنی، و امری است
سلبی؛ چرا که، سکوت چیزی جز معامله فضولی چیست؟ عدم نیست، سکوت در مقام قبول در عقد نکاح
اعتباری ندارد و در موارد دیگر نیز در قانون مشخص شده است.
معامله فضولی این است که شخصی برای دیگری یا با مال دیگری، معامله کند بدون این که نماینده یا مأذون از طرف او باشد، ماده ۲۴۷ قانون مدنی می‌گوید: «معامله به مال غیر جز به عنوان ولایت یا وصایت یا وکالت نافذ نیست ولو اینکه صاحب مال باطناً راضی باشد…» .
معامله فضولی ممکن است تملیکی یا عهدی باشد؛ معامله فضولی تملیکی مانند آن که شخصی مال دیگری را بدون اذن مالک به دیگری بفروشد و معامله فضولی عهدی مانند آنکه شخصی به حساب شخص دیگری متعهد شود که عملی را برای طرف دیگر معامله انجام دهد. کسی که بدون نمایندگی و اذن برای دیگری معامله را تشکیل می‌دهد اصطلاحاً فضول و طرف معامله او را اصیل و شخص دیگر را که معامله برای او یا به مال او انجام شده است، غیر می‌گویند.
مشهور فقها به دلیل اهمیت و حساسیت موضوع معاملات، سکوت مالک در عقد فضولی را، دال بر رضایت یا اجازه او بر انعقاد عقد نمی‌دانند. چرا که، سکوت بدون قرینه، اعم از رضایت و رد است.
ماده ۲۴۹ قانون مدنی بیان داشته است: «سکوت مالک ولو با حضور در مجلس عقد اجازه محسوب نمی‌شود.» پس، در اینجا حتی حضور در مجلس، قرینه‌ای محکم برای همراهی با سکوتِ دال بر قبول یا اجازه در معاملات نیست.
البته، برخی از فقها معتقدند که، سکوت مالک با حضور در مجلس، کاشفیت از رضا میکند. چرا که، سکوت مالک در اینجا موجب فریب مشتری میشود و در حکم غرر است. لذا، سکوت مالک شرعاً حرام خواهد بود و بنای عقلا هم عدم سکوت در برابر فروش اموالشان بدون اذن قبلی است؛ اما، این علت موجه، و قابل قبولی نیست. چرا که، ممکن است سکوت مالک ناشی از «اکراه» یا «اشتباه» و یا موارد دیگری باشد.
ج) سکوت در برابر ایجاب:
در حقوق ایران، نص قانونی متعرض این مورد نشده است. اما، بنا بر اصول و قواعد کلی، سکوت در اینجا نیز ظهور در قبول و اعلان اراده ندارد. مگر آن که، سکوت همراه با قرینه موجه باشد. مانند: وجود عرف و عادت.
چ) سکوت در مقام بیان:
قاعده معروف «السکوتُ فی مقامات بیان یجری البیان شرعا فیکون مِن الکاشف الفعلی کالتقدیرِ»؛ یعنی، سکوت در مقام بیان، شرعاً جانشین بیان تلقی میشود و به منزله کاشف فعلی مانند تقدیر است؛ در فقه عامه بیان شده است و از موارد استثناء عدم حجیت سکوت است. این قاعده که آن را «السکوت فی معرض حاجه‌البیان» نیز می‌گویند، بر قاعده مشهور «قبح تاخیر بیان به وقت حاجت» استوار است. که بر اساس آن، آنجا که قانونگذار سکوت کرده است، سکوت او را حمل بر معنایی می‌کنند که متناسب با آن چه گفته است، باشد؛ چرا که، سکوت عاقل در این جایگاه موجب فوت مصلحتی از مصالح میشود.
درانتها هر گونه سوالی در این خصوص دارید میتوانید با وکلای ما در موسسه حقوقی محمد رضا مه دادگر تماس حاصل نمایید.
معامله فضولی چیست و حکم کیفری معامله فضولی چه می باشد؟
معامله فضولی عبارت است از معامله برای دیگری یا به مال دیگری بدون داشتن نیابت. ساده‌ترین حالت معامله فضولی، فروش فضولی مال غیر است، یعنی اینکه شخصی بدون داشتن نمایندگی از مالک، مال متعلق به مالک را بفروشد.
ماده ۲۴۷ قانون مدنی: معامله به مال غیر، جز به عنوان ولایت یا وصایت یا وکالت، نافذ نیست ولو این که صاحب مال باطناً راضی باشد ولی اگر مالک یا قائم‌مقام او پس از وقوع معامله آن را اجازه نمود در این صورت معامله، صحیح و نافذ میشود.
انواع معامله فضولی
معامله فضولی تملیکی: شخص فضول، مالی را بدون رضایت صاحب مال به دیگری می‌فروشد.
معامله فضولی عهدی: شخص به حساب فرد دیگری متعهد میشود معامله‌ای را برای شخص دیگر انجام دهد.
حکم معامله فضولی چیست؟
معامله فضولی هم مانند سایر معامله‌ها سه نوع دارد:
معامله‌ی فضولی در دو حالت باطل میشود!
حالت اول : اگر شخص مالک بعد از در جریان قرار گرفتن از معامله، عدم رضایت خود را اعلام کند معامله باطل میشود.
حالت دوم : اگر وکالتی که شخص وکیل برعهده گرفته است بنا به دلایلی باطل شده باشد و بعد از آن اقدام به معامله کند، معامله‌ی انجام گرفته باطل میشود.
ماده ۲۵۱ قانون مدنی اینطور می‌گوید: رد عقد فضولی، به هر لفظ یا فعلی که بر عدم رضای به آن، دلالت کند، حاصل میشود.
معامله‌ی غیر نافذ چیست؟
معامله‌ی غیرنافذ معامله‌ای است که در آن نقصی وجود داشته باشد و معامله نه صحیح است و نه باطل. صحیح شدن معامله وابسته به حل و برطرف شدن آن نقصی است که باعث غیرنافذ شدن معامله شده است.
در معامله‌ی فضولی این نقص، همان عدم رضایت مالک است. هر وقت رضایت مالک برای معامله جلب شود این نقص برطرف شده و معامله صحیح میشود. رضایت مالک میتواند به صورت صریح یا ضمنی باشد.
مطابق ماده ۲۴۸ قانون مدنی؛ اجازه‌ی مالک نسبت به معامله فضولی حاصل میشود به لفظ یا فعلی که دلالت بر امضای عقد نماید.
نکته: اجازه ی مالک در صورتی شرط است که مالک اهلیت داشته باشد؛ یعنی صغیر و یا سفیه و مجنون نباشد.
نکته: عقد فضولی غیرنافذ است و در صورت تنفیذ (اجازه) مالک، نافذ خواهد شد. اجازه مالک یک ایقاع است و باید شرایط اساسی صحت معاملات را داشته باشد.
نکته: رد معامله فضولی نیز مانند تنفیذ آن یک ایقاع است و باید توسط شخص دارای اهلیت و اختیار، بصورت صریح و ضمنی و لفظی یا فعلی اعلام شود و معامله فضولی چیست؟ بروز خارجی پیدا کند. رد معامله فضولی باعث بطلان آن میشود و پس از رد عقد فضولی توسط مالک، دیگر امکان اجازه آن وجود ندارد.
نکته: اگر مالک حین معامله فضولی در مجلس عقد حضور داشته باشد و سکوت کند، سکوت او به معنای اعلام رضایت نیست و پس از عقد باید رضایت او را جلب کرد.اگر مالک پس از معامله فضولی عقد را رد کند، معامله منتفی است و مالک نمیتواند پس از آن عقد را به طور مجدد اجازه دهد.
نکته: اگر شخصی بصورت فضولی، خانه دیگری را اجاره داده و مالک بعد از آگاهی از اجاره فضولی، شخصاً خانه را به فرد دیگری اجاره دهد، چنین اقدامی، رد ضمنی معامله (اجاره) فضولی محسوب خواهد شد.
اشخاص دخیل در عقد فضولی
مالک: مالک همان کسی است که صاحب واقعی مال است که از این معامله بی خبر است یا رضایت به انجام آن ندارد. برای یک معامله ی صحیح، رضایت مالک شرط اصلی است.
فضول: فضول همان شخصی است که اقدام به فروش مالی کرده است که خود صاحب آن نیست و بدون رضایت مالک قصد فروش آن را دارد.
اصیل: شخص اصیل هم، کسی است که در عقد فضولی با فضول معامله میکند.
ماده ۲۶۳ قانون مدنی: «هر گاه مالک معامله را اجازه نکند و مشتری هم بر فضولی بودن آن جاهل باشد، حق دارد که برای ثمن و کلیه غرامات به بایع فضولی رجوع کند و در صورت عالم بودن فقط حق رجوع برای ثمن را خواهد داشت.»
نکته: اعلام قبولی عقد فضولی از سوی مالک دلیل بر تأیید قبض عوض نیست مگر آنکه دلیل یا قرینه قطعی نیز بر تأیید قبض عوض وجود داشته باشد.
حکم کیفری معامله فضولی
اگر شخص فضول در عقد فضولی سوء نیت داشته باشد و معامله را با سوء نیت و اهداف مجرمانه ای که در سر دارد انجام دهد، مرتکب جرم انتقال مال غیر یا معامله نسبت به مال غیر شده و مجازات برای او در نظر گرفته شده است. مجازات معامله فضولی که همراه با سوء نیت باشد تحت عنوان فروش یا انتقال مال غیر به یک تا هفت سال حبس و جزای نقدی معادل مالی که فروخته و برگرداندن مال به صاحبش محکوم خواهد شد. البته اگر ارزش مال تا ۱۰۰ میلیون تومان باشد مجازات شخص ۶ ماه تا ۳/۵ سال حبس و جزای نقدی معادل مال اخذ شده خواهد بود. اگر فضول با تصور این که مالک موضوع معامله بوده یا در انعقاد معامله نسبت به آن دارای سمت قانونی بوده است مثل این که از جانب مالک وکالت داشته است اما مطلع نباشد که این وکالت باطل شده است، مرتکب جرم نشده است. درواقع تفاوت معامله فضولی و فروش مال غیر در داشتن و نداشتن سوءنیت شخص فضول می باشد.
معامله فضولی ملک مشاع
ملک مشاع، ملکی است که بیش از یک مالک دارد و مالکان نمی توانند سهم اختصاصی خود را در ملکشان تعیین کنند زیرا کلیه آنها در جزء جزء ملک شریک هستند. در خصوص ملک مشاع هر یک از شرکاء می توانند نسبت به حصه اختصاصی خود از لحاظ حقوقی هر قراردادی را منعقد نمایند اما هر گونه دخل و تصرف مادی در ملک موضوع قرارداد، مستلزم اجازه سایر شرکا خواهد بود. با این تفاسیر اگر یکی از شرکا نسبت به مال مشاع که بیشتر از سهم او است معامله ای صورت دهد، این عقد فضولی بوده و اگر با سوء نیت این اقدام را معمول دارد، مرتکب جرم معامله به مال غیر شده است.
ماده۲۵۲ قانون مدنی: لازم نیست اجازه یا رد فوری باشد. اگر تأخیر موجب تضرر طرف اصیل باشد مشارالیه میتواند معامله را به هم بزند.
ماده۲۵۳ قانون مدنی: در عقد فضولی اگر مالک قبل از اجازه یا رد فوت نماید اجازه یا رد، با وارث است.
معامله فضولی چیست؟
اگر مالک اصلی قرارداد را تایید و تنفیذ کند قرارداد معتبر و اگر آن را رد کند قرارداد باطل است.بنابراین پس از اطلاع مالک از انعقاد چنین قراردادی در مورد ملک خود می تواند ابتدا از طریق اظهارنامه ی رسمی عدم رضایت خود نسبت به قرارداد فروش ملک را به طرفین قرارداد اعلام و سپس دادخواست تایید بطلان معامله به جهت فضولی بودن را مطرح کند.
حالت دیگری که ممکن است این دادخواست مطرح شود زمانی است که شخصی وکالت جهت فروش ملک داشته اما به هر دلیلی وکالتنامه باطل شده است ؛ولی با این حال وکیل به استناد وکالتنامه مذکور اقدام به فروش ملک کرده است .در این فرض نیز وکیل به صورت فضولی اقدام به انعقاد قرارداد کرده است.
از نظر حقوقی معامله فضولی باطل نیست و غیرنافذ است .بنابراین در صورتی که مالک ملک ،معامله را قبول نکند و اقدام به رد آن کند،معامله باطل محسوب می شود .پس از آن که مالک اقدام به رد معامله فضولی کرد می تواند دادخواست تایید بطلان قرارداد را تقدیم کند .
دادگاه پس از بررسی ما وقع در صورت احراز بطلان حکم به تایید بطلان معامله صادر میکند .
طرفین این دعوا چه کسانی هستند؟
مالک ملک خواهان دعوی است و باید دعوی را به طرفیت خریدار و فروشنده ملک طرح کند.
مرجع صالح برای رسیدگی کجا است؟
دعاوی ملکی در مرجعی رسیدگی می شود که ملک در آن حوزه ی قضایی واقع شده است.
نحوه اجرای رای به چه نحوی است؟
بعد از این که مالک معامله را رد کرد ،آن معامله باطل است .بنابراین خواهان تنها تایید و اعلام بطلان معامله را از دادگاه می خواهد.
نکات مهمی که در این دعوی باید بدانید:
۱-اگر مالک موقع انعقاد قرارداد حضور داشته باشد ؛ولی سکوت کند،برای نفوذ معامله کافی نیست و رضایت مالک باید به صورت صریح اعلام شود.
۲-معامله فضولی ممکن است نسبت به عین و یا منافع ملک صورت گیرد .بنابراین ممکن است شخصی به صورت فضولی و بدون اجازه ی مالک اقدام به اجاره دادن ملکی کند که این معامله هم در صورت رد مالک باطل است.
۳-اگر مالک متوجه ی انجام معامله فضولی شد و ملک خود را به شخص دیگری فروخت در واقع به صورت ضمنی معامله ی فضولی را رد کرده است و معامله فضولی باطل خواهد بود .
۴-مالک الزامی ندارد که فورا معامله را تنفیذ و یا رد کند در این صورت اگر خریدار از تاخیر اعلام نظر مالک ضرر ببیند میتواند معامله را فسخ کند و حق ندارد الزام مالک به تنفیذ یا بطلان را بخواهد.
۵-اگر مالک قبل از اجازه یا رد فوت کند حق اجازه یا رد معامله به وراث او می رسد.
۶-درصورتی که ملک خسارتی دیده باشد مالک میتواند خریدار را به عنوان متصرف (ضمن عین و منفعت) طرف دعوی خسارت قرار دهد و خریدار بی اطلاع از فضولی بودن نیز به فروشنده ی فضولی مراجعه می کند.
۷-اگر فروشنده با علم به این که ملک متعلق به دیگری است آن را فروخته باشد مرتکب جرم فرش مال غیر شده است.
معامله فضولی چیست؟
در این مقاله قصد داریم شما را با معامله عقد قرارداد فضولی و شرایط رد ضمنی یا ابطال آن و همچنین به بررسی فروش مال غیر و تفاوت با آن را شرح دهیم و البته در انتهای این مقاله با حکم کیفری معاملات فضولی و جمع بندی کلی در این مقاله میپردازیم، پس با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
معامله فضولی
معامله فضولی یعنی چه؟
اگر شخصی از جانب مالک یک مال یا صاحب حق، پیمانی ببندد در حالی که از جانب صاحب آن مال یا صاحب حق هیچ مجوز قانونی، قراردادی و قضایی ندارد، به چنین پیمان یا عقدی، معامله فضولی گفته میشود.
بطور مختصر، معاملات فضولی معاملاتی هستند که توسط صاحب مال یا نماینده‌ی او منعقد نشده اند، در معامله فضولی شخصی که اقدام به پیمان بستن نموده، “ فضول ” یا معامل فضولی نامیده میشود، در ادامه با مفهوم غیر و اصیل و رد ضمنی معاملات فضولی آشنا خواهید شد.
غیر و اصیل در معامله فضولی
شخصی که معامله بر روی مال او صورت گرفته است “غیر” نامیده میشود و در آخر فردی که با فرد فضول معامله نموده “اصیل” نام دارد! در ادامه با رد ضمنی معاملات فضولی و دیگر کاربردهای آن نیز آشنا خواهید شد.
رد ضمنی معامله فضولی
رد ضمنی معامله‌ی فضولی یعنی چی؟
در صورتی که مالک مال فضولی آن را به شخص فضول منتقل کند (مثلاً آن مال را به فضول ببخشد)، به عبارتی اگر مالک مال با علم به وقوع قرارداد فضولی، موضوع قرارداد را به فضول منتقل کند، این امر به معنی رد ضمنی معاملات فضولی است.
زیرا مالک با این انتقال اراده خود را مبنی بر اینکه معامله‌ی فضولی را قبول ندارد و میخواهد که مال مورد انتقال فضولی را به فضول منتقل کند، اعلام کرده است، اما اگر این انتقال بدون علم به وقوع معاملات فضولی باشد! فضول قائم مقامِ مالک سابق در قبولی یا رد معاملات فضولی میشود که خود منعقد کرده است.
در صورتی که برخی از وراث قرارداد یا عقد قرارداد فضولی را بپذیرند و برخی دیگر نه، در این حالت قرارداد نسبت به سهم آن دسته از وراث که آن را قبول کرده اند مورد قبول است و نسبت به سهم آن دسته از وراث که آن را رد کرده اند، باطل میشود.
اما از آنجا که در این وضعیت قراردادی تجزیه میشود، معامله کننده میتواند معامله را نسبت به سهم آن دسته از وراث نیز که آن را قبول کرده اند، منحل کند.
منظور از نماینده در معامله فضولی چیست؟
- پیمان فضولی با نماینده قانونی (قهری) :
منظور از نماینده قانونی شخصی است که به واسطه قانون نماینده‌ی شخص دیگری شده است، (ولیِ قهری برای محجور که پدر و جد پدری است).
منظور از نماینده ی قضایی شخصی است که به واسطه حکم دادگاه نماینده‌ی شخص دیگری شده است، ( امین که توسط دادگاه برای غایب مفقود الاثر تعیین میشود تا اداره ی امور مالی وی را بر عهده گیرد).
- پیمان فضولی با نماینده قراردادی :
منظور از نماینده‌ی قراردادی، شخصی است که به واسطه یک قرارداد نماینده‌ی شخص دیگر شده است (وکیل).
منظور از نماینده ایقاعی (که عبارت است از رضایت یک طرف در پیمان بستن) شخصی است که توسط یک ایقاع نماینده شخص دیگر شده است (ولیِ قهری برای فرد دیوانه).
معاملات فضولی متعدد نسبت به وجه مال دیگری :
اگر نسبت به مال شخصی، معامله فضولی صورت گیرد و فضول، وجه معامله را از متعامل فضولی دریافت کند و آن را مورد نقل و انتقالات متعدد قرار دهد، مالک میتواند هر یک از این معاملات متعدد را که نسبت به وجه مال او صورت گرفته است، قبول کند.
قبول هر یک از این معاملات متعدد موجب میشود که معامله مزبور و معاملات قبل از آن درست باشند و معاملات بعد از آن باطل شوند.
در ادامه با مفهوم عقد و قرارداد فضولی و همچنین چه مواردی باعث قبول یا عدم قبول عقد قرارداد این معاملات خواهد شد، آشنا میشوید!
عقد فضولی
اگر مالک، عقد فضولی را قبول کند، مال و منافع مال مورد معامله عقد فضولی از چه زمانی به طرف مقابل معامله فضولی منتقل میشود؟
در این خصوص سه نظریه وجود دارد:
۱) نظریه کشف حقیقی : مال از زمان پذیرش مالک که بیان‌گر انتقال به طرف مقابل است منتقل میشود، بنابراین هم مال و هم منافع از زمان انعقاد عقد به طرف مقابل منتقل میشود.
۲) نظریه کشف حکمی : مال از زمان پذیرش مالک به طرف مقابل منتقل میشود، اما منافع از زمان انعقاد عقد فضولی به طرف مقابل منتقل میشود.
۳) نظریه نقل : هم مال و هم منافع از زمان پذیرش مالک به طرف مقابل منتقل میشود.
ابطال معامله فضولی
قبول یا عدم قبول عقد قرارداد فضولی از جانب مالک به ۴ دسته تقسیم میشود :
۱- ممکن است مالکِ مال معامله فضولی، معامله را کاملاً قبول کند.
۲- ممکن است مالکِ مال در عقد قرارداد فضولی، معامله را کاملاً قبول نکند ولیکن کاری را در پیش گیرد که حاکی از قبول باشد برای مثال مال را به شخص ثالث تحویل دهد.
۳- ممکن است مالکِ مال در معاملات فضولی، معامله را کاملاً رد کند.
۴- ممکن است مالکِ مال در عقد قرارداد فضولی، آن را کاملاً رد نکند ولیکن کاری را در پیش گیرد که حاکی از رد باشد برای مثال مال را به دیگری انتقال دهد.
اگر مالکِ مالی که مورد معامله فضولی واقع شده است، آن را به شخص ثالثی منتقل کند دو حالت وجود خواهد داشت:
۱- با علم به وقوع معامله فضولی : در این حالت این عمل نوعی رد ضمنی معاملات فضولی است و معامله فضولی باطل میشود. (منظور از رد ضمنی، مالکی است که به طور آشکار معاملات فضولی را رد نکند اما اعمالی را انجام دهد که نشان‌گر رد است. برای مثال: عقد فضولی انجام شده است ولیکن مالکِ مال آن را به فرد دیگری بفروشد.)
۲- بدون علم به وقوع معامله فضولی : در این حالت منتقلٌ الیه، قائم مقام مالک در رد یا قبولی معاملات فضولی میشود. یعنی معاملات فضولی همچنان غیر نافذ است و منتقلٌ الیه است که میتواند به عنوان مالک جدید، معاملات فضولی سابق را رد یا قبول کند.
دادخواست ابطال معامله فضولی
برای دانلود میتوانید از طریق لینک زیر اقدام نمایید…
نمونه رای ابطال معامله فضولی
برای دریافت نمونه رای ابطال از طریق لینک معامله فضولی چیست؟ زیر اقدام نمایید…
حکم کیفری معامله فضولی
ابتدا باید بدانیم تفاوت بین این معامله و فروش مال غیر چیست!
تفاوت معامله فضولی و فروش مال غیر چیست؟
فروش مال غیر یعنی تصمیم به فروش اموالی که از منافع خود شخص فروشنده نخواهد بود و این اقدام در دسته جرم کلاهبرداری محسوب میشود و مجازات آن علاوه بر اینکه باعث رد اصل مال میشود، میتواند برای شخص فروشنده حبس از یک ماه تا ۷ سال در پی داشته باشد و برای آزادی از این محکومیت باید به اندازه معادل مال در نظر گرفته شده جزای نقدی را پرداخت نماید، در صورتی که در این معامله شرایط کلاهبرداری مشدده داشته باشد، مجازات آن چندین برابر خواهد شد.
به عنوان مثال اگر ارزش مال تا ۲۰۰ میلیون تومان باشد مجازات شخص ۷ ماه تا ۶ سال حبس و جزای نقدی معادل مال اخذ شده خواهد بود.
آیا معامله فضولی جرم است؟
در عقد معاملات فضولی، فرد اگر به نام خود و چه به نام مالک معامله ای انجام دهد، وجه کیفری بر آن محقق میشود و با رد شخص مالک میتوان آن معامله را فسخ نمود!
حکم کیفری معامله فضولی چیست؟
به طور کلی در انتقال فروش مال غیر سوء نیت و قصد تضرر در مال وجود دارد ولی در معامله فضولی سوء نیت همیشه محرز نیست! ولی معامله فضولی چیست؟ این را هم بدانید رکن اساسی هر دو جرم به بیان انتقال مال به شخصی غیر از انتقال دهنده است و فرد انتقال گیرنده که آگاهی نسبت به این معامله و فروش مال غیر داشته باشد پاسخگو خواهد بود!
فروش مال غیر در چه صورتی صحیح و نافذ است؟
شرایط فروش مال غیر فقط در صورت رضایت شخصی خود صاحب مال است و صاحب اموال میتواند به فردی که به عنوان ولایت و سرپرستی، وصایت یا وکالت او قرار دارد، این اقدامات را واگذار نماید! در جرم انتقال مال غیر، اجازه مالک هم نمیتواند باعث جلوگیری از عواقب کیفری برای شخص فروشنده شود، تنها میتواند در مجازات شخص تخفیف قائل نمود!
معامله فضولی چه حکمی دارد؟
پس در جرم انتقال مال غیر اگر شخص مالک آگاهی کامل به داد و ستد داشته باشد، پس از انجام عقد قرارداد فروش از زمان آگاهی یافتن تا یک ماه فرصت دارد مورد داد و ستد خود را از طریق اظهارنامه به خریدار آگاه سازد و در غیر اینصورت مرتکب جرم کلاهبرداری است!
حرف آخر …
قرارداد یا معامله فضولی ممکن است برای هر فردی در جامعه رخ دهد اما نحوه مواجه با آن بسیار مهم است، به هنگام وقوع معاملات فضولی و عدم اطلاع افراد از نحوه طرح دعوی ( که از جمله دعاوی حقوقی محسوب میشود و نیازمند تنظیم دادخواست است )، بهتر است ابتدا و پیش از انجام هر گونه اعمالی با یک وکیل حاذق مشورت به عمل آید.
گروه وکلای پارسیان با بهره‌مندی از تجربیات موفق و با اتکاء به وکلای کاردان خود تمامی خدمات حقوقی و کیفری را ارائه می‌دهد، هدف مشاورین ما کمک به شماست تا بتوانید در کمترین زمان و با خیالی آسوده مشکلاتتان را حل نمایید، کافی است از طریق تماس با ما مشکلات حقوقی و کیفری خودتان را به صورت کاملا رایگان در میان بگذارید.
معامله فضولی چیست و قانون درمورد آن چه حکمی دارد؟
معامله فضولی به معامله‌ای گفته میشود که در آن، شخصی بدون اینکه مالک مالی باشد یا از طرف صاحب آن مال، وکالت یا نمایندگی داشته باشد، نسبت به آن مال اقدام حقوقی (از قبیل فروش، رهن و ….) انجام دهد.
حتما بخوانید:
در معامله فضولی ۳ شخص وجود دارد:
- مالک: کسی که مالک اصلی و واقعی مال است و درواقع رضایت این شخص برای انجام معامله ضرورت دارد.
- فضول: کسی است که بدون نمایندگی و رضایت اصیل اقدام به انجام معامله می‌نماید. (شخصی غیراز اصیل).
- اصیل: طرف معامله با فضول.
برای نمونه فرض کنید که علی مالک یک خودروی سواری است. رضا، بدون آنکه وکیل علی باشد، اقدام به فروش خودروی او به محمد میکند. در این مثال، علی مالک، رضا فضول و محمد اصیل است.
امکان دارد که شخص فضول، با سوءنیت (قصد و انگیزه‌ی بد) یا حتی بدون سوءنیت مال دیگری را مورد معامله قرار دهد یا حتی به گمان اینکه از طرف صاحب مال، وکالت یا نمایندگی دارد، اقدام به انعقاد معامله نماید که در هر حال نیازمند رضایت مالک است و علاوه‌بر تبعات حقوقی درصورت وجود سوءنیت، آثار کیفری هم دارد.
برای نمونه در مثال بالا، فرقی نمی‌کند که رضا از روی خیر‌خواهی (مثلا به دلیل اینکه علی نیازمند پول است) مبادرت به فروش خودروی او کرده باشد یا با نیت بد (مثل درآوردن خودرو از چنگ علی) دست به چنین کاری زده باشد. در هر حال معامله فضولی است. حال اگر رضا سوءنیت داشته باشد، میتوان علیه او طرح دعوای کیفری نیز نمود. حتی اگر رضا فکر کرده باشد که وکیل علی است، و درواقع وکیل نبوده باشد، باز هم معامله از نوع فضولی است.
حکم معامله فضولی
به‌طور کلی معاملات به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- معامله‌ی صحیح؛
- معامله‌ی باطل؛
- معامله‌ی غیرنافذ؛
معامله‌ی غیرنافذ به این معناست که در یکی از ارکان عقد یا معامله‌ای که قانون ذکر کرده است، نقص و خللی وجود دارد و به همین دلیل، هرچند که معامله کلا باطل نیست، ولی نمیتواند صحیح هم قلمداد شود. به عبارت دیگر، در معامله فضولی، هرگاه نقص و خلل موجود برطرف شود، معامله صحیح و کامل میشود. یکی از ارکانی که قانون برای صحت معامله ذکر کرده است، وجود رضایت مالک است. از آنجا که در معامله فضولی این رضایت وجود نداشته است و فضول، بدون اطلاع یا رضایت مالک اقدام به انجام معامله میکند، معامله‌ی مذکور غیرنافذ است و تنها درصورت اخذ رضایت متعاقب مالک، صحیح و کامل میشود. این رضایت متعاقب میتواند به‌صورت صریح یا ضمنی باشد.
اجازه‌ی صریح به این شکل است که مالک به‌صراحت و به‌وسیله‌ی لفظ، معامله را اجازه می‌نماید. (درواقع معامله‌ی انجام‌شده توسط فضول با طرف مقابل را با همه‌ی شرایطی که دارد، قبول میکند.) اجازه‌ی ضمنی به این شکل است که مالک پس از آگاهی از معامله به‌صورت ضمنی، مانند اعطای وکالت به فضول، این اقدام وی را تجویز میکند.
در قانون مدنی برای اجازه یا رد معامله توسط مالک مهلتی مشخص نشده است. بنابراین شخص طرف معامله با فضول، تا زمان مشخص نشدن وضعیت معامله (قبول یا رد) توسط مالک، حق فسخ قرارداد را ندارد و باید به شرایط معامله پایبند و وفادار بماند (حتی اگر از فضولی بودن معامله بی‌اطلاع باشد). البته مدتی که مالک اعلام وضعیت میکند، نباید باعث ورود ضرر به اصیل شود و اگر چنین باشد، او میتواند معامله را بر هم زند.
رد یا قبول معامله فضولی به ارث می‌رسد. بدین معنی که درصورتی که مالک در فاصله انعقاد معامله و اعلام وضعیت فوت کند، ورثه‌ی وی (کسانی که پس از فوت از وی ارث می‌برند) جانشین او می‌شوند و اختیار فسخ یا قبول معامله را دارند.
دیدگاه شما