ارز نیمایی چیست؟

رئیس سازمان برنامه و بودجه ایران: از سال آینده ارز دو نرخی نداریم

رئیس سازمان برنامه و بودجه ایران می‌گوید از سال آینده ارز دو نرخی در بازار نخواهیم داشت و اگر بخواهیم یارانه‌ای را به کالایی تخصیص دهیم به شکل ریالی خواهد بود.

این اظهارات مسعود میرکاظمی به معنی حذف کامل ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالا و دارو است.

آقای میرکاظمی روز دوشنبه ۱۳ دی‌ماه با تایید حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی گفته است طبق قانون سال آینده نمی‌توانیم یارانه ۴۲۰۰ تومانی داشته باشیم و فقط می‌توانیم با ریال از دهک‌های کم درآمد حمایت کنیم.

این در حالی است که طی هفته‌های گذشته مقامات دولتی بارها اعلام کرده بودند که ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات دارو را متوقف نخواهند کرد.

گمانه‌زنی‌ها از حذف ارز ترجیحی بعد از انتشار متن لایحه بودجه ۱۴۰۱ آغاز شد که نرخ تسعیر ارز را دو برابر کرده و به ۲۳ هزار تومان رسانده بود و خبری از ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز در بودجه نبود.

این موضوع به موجی از نگرانی‌ها درباره تورم افسارگسیخته اقلام ضروری و دارو با حذف ارز ترجیحی دامن زد؛ موضوعی که رسانه‌های نزدیک به دولت و نهادهای امنیتی نیز طی هفته‌های گذشته به صورت گسترده‌ای به آن پرداخته و ارز ترجیحی را «مایه فساد» عنوان کرده‌اند.

وزیر اقتصاد ایران: به غیر از دارو و نان برای سایر کالاها ارز ۴۲۰۰ تومانی نخواهیم داشت

دولت هنوز مشخص نکرده است که قیمت ارز تک‌نرخی چه میزان خواهد بود، اما در حال حاضر نرخ ارز نیمایی حدود ۲۵ هزار تومان و نرخ آزاد دلار بیش از ۲۹ هزار تومان است. از سوی دیگر، نرخ تسعیر ارز در بودجه نیز ۲۳ هزار تومان است که همه این ارقام اختلاف چشمگیری نسبت به هم ارز نیمایی چیست؟ دارند.

رئیس سازمان برنامه و بودجه ایران مدعی شده که تمام گزارش‌ها و تحلیل‌ها حاکی از این است که یارانه‌ای که از طریق دو نرخی شدن ارز وارد بازار می‌شود اثربخش ارز نیمایی چیست؟ نیست و در سفره مردم قرار نمی‌گیرد.

همزمان با اظهارات این مقام سازمان برنامه و بودجه، محمدرضا میرتاج‌الدینی، عضو کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۱، اعلام کرد که نظام می‌خواهد یارانه‌ها را ریالی کند به جای حالت کنونی که ارزی است، و به جای یارانه غیرمستقیم و پنهان آن را مستقیم توزیع کند.

یارانه پنهان به معنی اختلاف قیمت کالاها در داخل و خارج ارز نیمایی چیست؟ از کشور است، خصوصا بخش انرژی که در سال ۲۰۲۰ اختلاف قیمت گاز، محصولات نفتی و برق در ایران نسبت به بازارهای خارجی طبق برآورد بانک جهانی حدود ۳۰ میلیارد دلار بود.

اظهارات میرتاج‌الدینی در حالی است که وی ۲۳ آبان‌ماه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را به شدت رد کرده و گفته بود دولت نه تنها مخالف لغو ارز ترجیحی است، بلکه در نظر دارد میزان اختصاص ارز ترجیحی را ۱.۵ برابر کرده و به ۱۲ میلیارد دلار برساند.

طی روزهای گذشته دولت طرح «بنزین برای همه» را در قشم و کیش آغاز کرده و هدف از آن ارائه روزنه نیم لیتر بنزین یارانه‌ای به هر شهروند ایرانی به جای سهمیه خودروها و موتورسیکلت‌ها است.

بدین ترتیب با توجه به جمعیت ۸۳ میلیون نفری ایران، دولت روزانه حداکثر ۴۱ میلیون لیتر بنزین سهمیه‌ای به شهروندان خواهد داد؛ در حالی که مصرف کنونی بنزین ایران ۸۵ میلیون لیتر است و بقیه بنزین به‌صورت آزاد (۱۷-۱۸ هزار تومان) فروخته خواهد شد.

در نتیجه، دولت به جای ۶۰ تریلیون تومان درآمد سالانه حاصل از فروش داخلی بنزین، ۲۶۶ تریلیون تومان درآمد خواهد داشت و شهروندان ایران نیز مجاز خواهند بود بنزین سهمیه‌ای خود را به‌صورت توافقی به صاحبان خودرو بفروشند یا پول آن را (۱۵۰۰ تومان برای هر لیتر بنزین) از دولت بگیرند.

با استفاده از گزارش خبرگزاری‌های ایرنا و تسنیم، سایت رادیو فردا/د.خ/ک.ر

رادیو فردا

رادیو فردا یکی از بخش‌های رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی است که در تلاش است اخبار و گزارش‌های دقيق و عينی و بی‌طرفانه را با هدف گردش آزاد اطلاعات در چارچوب اصول روزنامه‌نگاری حرفه‌ای به مخاطبان فارسی‌زبان ارائه کند.

جزئیات دلالی ارز نیمایی توسط شرکت‌های خصولتی/پول‌هایی که خارج از سامانه مبادله می‌شود

نایب رئیس اتاق مشترک ایران و چین با اشاره به جزئیاتی از دلالی ارز در سامانه نیما گفت: عرضه کنندگان ارز در سامانه نیما ارز خود را با قیمت بیشتری نسبت به نرخ سامانه می‌فروشند و پول آن را خارج از سامانه دریافت می‌کنند.

مجیدرضا حریری در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس در پاسخ به سوالی در مورد نحوه ارائه ارز توسط صادرکنندگان در سامانه ارزی نیما، گفت: شنیده‌ام که افرادی به عنوان واسطه به معامله ارز بین فروشنده و خریدار ارز در سامانه نیما وارد می‌شوند.

نایب رئیس اتاق مشترک ایران و چین گفت: به غیر از این موضوع هم شنیده شده، برخی از شرکت‌های بزرگ که بعضا خصولتی هم هستند، ارز حاصل از صادرات خود را در این سامانه به نرخ نیمایی عرضه می‌کنند، اما به غیر از مبلغی که در سامانه باید بابت ارز مبادله شود از خریدار مبلغ بیشتری هم دریافت می‌کنند.

وی افزود: فرآیند این کار به این گونه است که اگر به عنوان مثال فروشنده ارز نیمایی باید ارز خود را به قیمت 7800 تومان عرضه کند، از خریدار یا مشتری ارز خود به ازای هر دلار رقمی بین 2 تا 3 هزار تومان بیشتر مطالبه می‌کند و خریدار هم برای به دست آوردن مبلغ ارز عرضه شده در سامانه نیما باید مبلغی را خارج از سامانه و به حساب دیگری واریز کند.

حریری اظهار داشت: بنابراین خریدار، ارز خریداری شده در سامانه نیما را با قیمتی نزدیک به بازار آزاد از فروشنده ارز در سامانه نیما خریداری می‌کند.

حریری بیان داشت: این در حالی است که سامانه نیما راه‌اندازی شد تا ارز به قیمت متعادل‌تری در اختیار تولید‌کنندگان قرار دهد، متقاضیان خرید ارز هم ارز را براساس نرخ پایه‌ای که به صورت روزانه در سامانه اعلام می‌شود، به صورت توافقی از فروشنده ارز خریداری کنند.

وی بیان داشت: بنابراین صادرکننده یک فاکتور به نرخ ارز روز در سامانه نیما به خریدار ارائه می‌دهد، در حالی که در واقعیت خریدار پول بیشتری برحسب تقاضای فروشنده پرداخت کرده و آن میزان پرداختی به ازای خرید ارز از سامانه نیما هم در هیچ جا ثبت نمی‌شود.

نایب رئیس اتاق مشترک ایران و چین با بیان اینکه شفاف‌سازی در سامانه ارزی نیما امکان‌پذیر نیست، گفت: این سامانه محل ملاقات خریدار و فروشنده ارز است و سایر شرایط معامله در آن ثبت نمی‌شود.

وی با بیان اینکه امید می‌رود تا با تشکیل بازار متشکل ارزی بخشی از این مشکلات حل شود، گفت: مطمئنا وقتی نرخ ارز در بازار آزاد بالاتر از سامانه نیما است، عرضه کنندگان ارز راهی را برای دور زدن مصوبه بانک مرکزی که آنها را موظف به عرضه ارز با نرخ پایین‌تری نسبت به بازار آزاد می‌کند، پیدا می‌کنند، به طوری که اکنون با این کار مصوبه را دور می‌زنند.

حریری اظهار داشت: در بازار متشکل ارزی هم نرخ ارز معلوم است و خریدار و فروشنده مشخص هستند، ضمن اینکه خریدار و فروشنده با نظارت واسطه آن بازار که صرافی در حال تشکیل بانک مرکزی است با هم ارتباط می‌یابند و ارتباط آنها یک ارتباط دو جانبه نیست.

وی گفت: البته نمی‌توان به طور کامل بیان کرد که بازار متشکل ارزی تمام این مشکلات را حل می‌کند، زیرا حل این مشکلات در شرایطی امکان‌پذیر است که ثبات اقتصادی وجود داشته باشد و منابع ارزی کشور هم به اندازه کافی تامین شود.

حریری بیان داشت: تا زمانی که تقاضای ارز بیشتر از عرضه باشد، طبیعی است که همیشه قیمت بالاتری برای ارز وجود داشته باشد.

این فعال اقتصادی بیان داشت: هر زمانی که با کمبود ارز مواجه شده‌ایم و طرف عرضه و تقاضا نامتعادل شده است ارز هم چند نرخی شده در حالی که وقتی کمبود منابع ارزی وجود نداشته و درآمد حاصل از نفت هم خوب بوده ارز به سمت تک نرخی شدن پیش رفته است.

وی افزود: بنابراین این مسئله یک الگوی تکرار شونده یک شکل است و فرقی نمی‌کند، این الگو متعلق به دولت مهرورز و عدالت محور با یک نوع نگاه اقتصادی باشد یا متعلق به دولت تدبیر و امید با نگاه اقتصادی دیگری باشد.

حریری گفت: به عبارتی اتفاقاتی که این روزها در زمینه ارز رخ می‌دهد دقیقا همان اتفاقاتی است که در سال 91 افتاده است، زیرا در آن زمان سه نرخ ارز 1226، 2400 و نرخ بازار آزاد وجود داشت و اکنون هم یک نرخ ارز دولتی به قیمت 4200 تومان و یک نرخ ارز بازار نیمایی که حدود 7 تا 8 هزار تومان است و یک نرخ ارز هم به قیمت بازار آزاد وجود دارد.

بهمن قاسمی روز گذشته در یک نشست خبری در مورد وضعیت تامین ارز تولید‌کنندگان در سامانه نیما بیان داشت: در حال حاضر برخی دلالی‌ها در مورد تأمین ارز مورد نیاز تولیدکنندگان صورت می‌گیرد، به طوری که وقتی برای دریافت ارز نیمایی ثبت‌نام می‌کنیم و در نوبت تخصیص قرار می‌گیریم، پس از گذشت چند ماه افرادی که ظاهراً از فهرست متقاضیان ارز مطلع هستند، با ما تماس می‌گیرند و پیشنهاد می‌دهند که با پرداخت مبالغی، ارز مورد نیاز‌مان را تأمین خواهند کرد.

هشدار؛حذف ارز نیمایی ۵۰ درصد تورم وارداتی در پی دارد/از سیف تا صالح آبادی قادر به کنترل بازار ارز نبودند/ مشکل بازار ارز سیاسی است نه اقتصادی!

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین گفت: امروز اقتصاد ایران شرایط تازه ای را تجربه نمی کند، چرا که در دولت های قبلی و مدیریت روسای پیشین بانک مرکزی در چند سال اخیر از آقای سیف تا صالح آبادی نیز بارها وبارها شاهد تنش هایی بودیم که نتیجه محدودیت دسترسی به منابع ارزی است، لذا دولت راهکارهای محدودی برای اجرا در بازار ارز دارد به همین دلیل قادر به ساماندهی و کنترل بازار و نرخ ارز نیست.

گروه بانک و بیمه پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، بازارارز ایران و به تبع آن اقتصاد کشور همواره دستخوش تغییراتی بوده که از ناحیه چند نرخی بودن ارز ایجاد شده است. بخش بزرگی از مفاسد ارزی و اقتصادی نیز ماحصل چند نرخی بودن ارز است از این جهت کارشناسان معتقدند ایران نیز باید مانند سایر کشورها در اقتصاد خود ارزی تک نرخی داشته باشد اما مهمترین مساله برای تحقق اهداف مطلوب اقتصادی نگاه به وضعیت کنونی اقتصاد و حصول اطمینان از عدم اثرات منفی اتخاذ هر سیاستی در اقتصاد بخصوص در مساله ارز است. رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین و فعال اقتصادی در خصوص تک نرخی کردن ارز و رساندن قیمت دلار در بازار نیما به بازار آزاد نظر خود را با رادار اقتصاد در میان گذاشته است.

مجید رضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در گفت و گو با رادار اقتصاد در خصوص راهکار حل تفاوت قیمت دلار درسامانه نیما و بازار آزاد و مسائلی که در این محدوده قیمتی به عنوان توزیع رانت در اقتصاد عنوان می شود را بیان کرد و گفت: آنچه مسلم است دولت و بانک مرکزی برای کاهش فاصله نرخ ارز در بازار آزاد و سامانه نیما می توانند دو دستورالعمل را به عنوان راهکار اجرا کنند اما تحقق و به ثمر نشستن این راهکارها ارتباط مستقیمی با وضعیت اقتصادی و تورمی و ثبات و آرامشی دارد که ناشی از مسائل سیاسی و تنش هایی است که بر اقتصاد ایران اثر می گذارد.

وی در این باره خاطر نشان کرد: اولین راهکار این است که دولت و بانک مرکزی باید تلاش کنند نرخ نیما را به دلار بازار آزاد برسانند. این سیاست گرچه منجر به حذف ارز دو نرخی می شود اما تبعات تورمی دارد که دور از انتظار نیست، چرا که بخش عمده ای از واردات کشور با دلار نیمایی انجام ارز نیمایی چیست؟ می شود. افزایش نرخ دلار نیمایی در چند ماه گذشته عامل مهمی در افزایش نرخ تورم بوده است، از این منظر در به کار گیری این راهبرد و راهکار احتیاط ، شرط عقل است.

وی با اشاره به تورم های نشات گرفته از افزایش نرخ ارز نیمایی گفت: با توجه به اینکه نرخ ارز نیمایی که نرخ ارز وارداتی است تا چند ماه گذشته نزدیک به ۲۰ تا ۲۱ هزار تومان بود و اینک به بیش از ۲۵ هزار تومان رسیده، ۳۰ درصد افزایش نرخ نیما تورم دیگری را به اقتصاد ایران تحمیل کرد، پس در حال حاضر اگر دولت و بانک مرکزی تصمیم بگیرند دلار نیمایی را به نرخ بازار آزاد برسانند و به ۳۲ هزار تومان افزایش دهند، باید منتظر افزایش ۵۰ درصدی نرخ کالاها و مواد اولیه وارداتی و تورم بزرگتری باشیم که از این محل بر اقتصاد، تولید و معیشت مردم وارد می شود.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین دراین باره توضیح داد: در نتیجه رساندن نرخ دلار نیمایی به نرخ بازار آزاد در شرایط تورمی امروز کشور، هر کالایی که ساخته یا وارد کشور می شود با افزایش تورم رو به رو می شود، بنابراین باید انتظار افزایش هزینه های تولید و بالا رفتن قیمت مصرف کننده نهایی و دامن زدن به تورم بزرگتری نسبت به تورم کنونی را داشته باشیم.

مجید رضا حریری رئیس اتاق بازرگانی درخصوص سناریوی دومی که دولت در بازار ارز می تواند اجرا کند، گفت: راهکار دیگر این است که دولت نرخ دلار در بازار آزاد را به نرخ نیما برساند اما اجرای این سناریو در صحنه امروز اقتصاد کشور به دلیل محدودیت های ارزی محال به نظر می رسد، چرا که منابع ارزی بانک مرکزی کفایت چنین کاری را نمی دهد و بانک مرکزی قادر به پاسخ دهی مناسب به تقاضاهای فراوان امروز در بازار ارز نیست.

رئیس اتاق بازرگانی ایران وچین وفعال اقتصادی بیان داشت: امروز اقتصاد ایران شرایط تازه ای را تجربه نمی کند، چرا که در دولت های قبلی و مدیریت روسای پیشین بانک مرکزی در چند سال اخیر از آقای سیف تا صالح آبادی نیز بارها وبارها شاهد تنش هایی بودیم که نتیجه محدودیت دسترسی به منابع ارزی است، لذا دولت راهکارهای محدودی برای اجرا در بازار ارز دارد به همین دلیل قادر به ساماندهی و کنترل بازار و نرخ ارز نیست.

وی درادامه در خصوص راهکارهایی که در نهایت به بگیر وببند عده ای دلال خرد منتهی می شود اشاره کرد و گفت: درنهایت در تمام دولت هایی که در بیش از یک دهه اخیر روی کار بوده اند شاهد دستگیری دلالانی بودیم که به زعم دولت اخلالگر بازار ارز هستند. دستگیری جمشید بسم الله و سایر دلالان خرد در بازار ارز و دستورالعمل جدید بانک مرکزی مبنی بر فروش اسکناس دلار صادر کنندگان به صرافی ها در شرایط کنونی که بخش بزرگی از التهابات ارزی به دلیل تحریم ها و کاهش ورودی ارز و بالا گرفتن تنش های سیاسی است موثر واقع نمی شود چرا که عامل تنش ها سیاسی است نه اقتصادی.

حریری در خصوص سخنان پر از تناقض مسوولین در خصوص دسترسی بانک مرکزی به منابع ارزی و برداشت متفاوت بازار از آنچه مسوولین بیان می کنند نیز گفت: هر بار که روسای بانک مرکزی از آقای ارز نیمایی چیست؟ سیف تا بهمنی و همتی و صالح آبادی بر این موضوع تاکید کرده اند که آنقدر ذخایر ارزی بانک مرکزی زیاد است که جای نگرانی وجود ندارد مردم نگران شده و بازار به واقعیت امر واقف شده لذا اثرات خود را در بالا رفتن نرخ ارز بی پرده نشان داده است. بازار به خوبی متوجه محدودیت های ارزی ناشی از عدم فروش نفت و عدم بازگشت دلار به کشور است بنابراین تقاضا برای دلار در بازار به شدت روبه افزایش می گذارد. ازسوی دیگر تقاضا برای واردات رسمی در بازار وجود دارد و به دلیل تفاوت قیمت کالاها که از سال گذشته در سطح جهان اتفاق افتاده اقتصاد ایران به شدت تحت فشار قرار گرفته چرا که تامین معیشت مردم نیازمند ورود منابع ارزی بیشتری است.

وی در ادامه بحث افزود: از سوی دیگر انتظارات تورمی و نا امنی فکری از آینده اقتصاد ایران موجب شده مردم پس اندازهای خرد خود را در بازار دلار وطلا سرمایه گذاری کنند، چرا که نقد شوندگی دلار و ارزهای خانگی نسبت به سایر کالاها بیشتر است در عین حال جذابیت بیشتری دارد، ضمن اینکه سرمایه گذاری در مسکن و خودرو با سرمایه های خرد امکان پذیر نیست.

رئیس اتاق بازرگانی افزایش تقاضا برای خرید دلار را ناشی از بی ارزشی ریال دانست و در این باره گفت: امروز اگر یک میلیارد تومان ریال داشته باشیم قطعا شش ماه آینده قدرت خرید امروز را از دست داده است، بنابراین مردم با خریدن دلار و ارز تلاش می کنند ارزش امروز پول خود را حفظ کنند، در نتیجه همه دارندگان سرمایه به سمت خرید از بازار ارز می روند. با توجه به اینکه سکه و بازار ارز در حال حاضر قدرت پاسخگویی به تقاضای ایجاد شده را ندارد، لذا تقاضا و قیمت در بازار به شکل لجام گسیخته ای در حال افزایش است.

مجید رضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین تعامل با دنیا و دادن اطمینان خاطر امنیتی در اقتصاد و سیاست خارجی را به مردم تنها راهکار کاهش نرخ ارز عنوان کرد و گفت: تنها روش مطمئن برای جلوگیری از تقاضای بالای ارز و سکه ایجاد امنیت فکری در جامعه است، چرا که امروز مساله ما اقتصادی نیست، یعنی التهابات اقتصاد ایران نانشی از مسائل سیاست خارجی است که با توافق و مذاکرات وین و تعامل مطلوب با دنیا پیوند خورده است به همین خاطر مردم گمان می کنند آینده مطمئنی ندارند.

وی در این باره افزود: مردم به عینه شاهد این روال هستند که هر گاه با آمریکا به بن بستهای مذاکراتی می خوریم قیمت ها بالا می رود و ارز جهش شدیدی می گیرد اما هر زمان که علائم مثبتی داریم بازار به آرامش می ارز نیمایی چیست؟ رسد و نرخ دلار در سراشیبی کاهشی می افتد بنابراین حل مسائل سیاسی در حال حاضر اولویتی است که می تواند به حل برخی از مسائل اقتصادی منتهی شود.

مجید رضا حریری در پاسخ به این سوال که آیا رانت بین ارز نیمایی و دلار بازار آزاد تداوم فساد و توزیع رانت نیست، گفت: تفاوت ارز سامانه نیما و بازار آزاد قطعا ارز نیمایی چیست؟ رانتی است که به عده ای تعلق می گیرد اما این مساله هم مانند همان ارز ۴۲۰۰ تومانی است که عده ای معتقد بودند اصلا به دست مصرف کننده واقعی نمی رسد در حالی که اینگونه نبود و بخشی از آن به دست مصرف کننده می رسید، شاهد این ادعا نیز افزایش حداقل ۳۰درصدی قیمت ها بعد از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی است، بنابراین فقط وارد کننده از این ارز منتفع نمی برد، بلکه بخشی از جامعه نیز از آن برخوردار می گردید.

وی در این باره توضیح داد: با اینکه به قول دوستان بنا بر جراحی اقتصادی بود اما به دلیل عدم آماده بودن زیر ساخت های اقتصادی شاهد تورم سنگینی هستیم که معیشت مردم را به شدت تحت فشار قرار داده است این بار نیز اگر در موضوع رساندن ارز نیمایی به بازار آزاد دچار این خطای محاسباتی شویم هر چند برای عده کمی رانت ایجاد می کند اما از آن سمت تورم بزرگتری به مصرف کننده نهایی یعنی مردم وارد می کند که تاب تحمل آن را ندارند. بی شک با اینکه بنده به شدت مخالف توزیع رانت هستم اما به نظر می ارز نیمایی چیست؟ رسد تا بهبود وضعیت درآمدهای ارزی برای کاهش فشار بر مردم می توان بر خلافی چشم بست که هزینه انجام کار درست برای جامعه بیشتر از انجام آن خلاف آب می خورد.