دلیل افزایشی شدن قیمت دلار ؛ قیمت منطقی چقدر است؟
دبیرکل کانون صرافان ایران درباره قیمت دلار در روزهای آینده می‌گوید: در حال حاضر قیمت‌ها معقول و واقعی است، برای همین فکر نمی‌کنم گمانه‌زنی درباره قیمت های بالاتر دلار به واقعیت نزدیک باشد.
قیمت دلار طی روزهای اخیر هم در صرافی‌های دولتی و هم در قیمت توافقی و بازار آزاد افزایشی شده است. قیمت دلار، ۲۷ شهریور، در بازار آزاد به مرز ۳۲ هزار تومان نزدیک شد. امروز، قیمت دلار آمریکا در بازار آزاد اندکی کاهش یافت و تا ساعت تنظیم این گزارش، حدود ۳۱ هزار و ۷۰۰ تومان قیمت خورد.
درباره علت افزایش قیمت دلار در روزهای اخیر با کامران سلطانی‌زاده، دبیرکل کانون صرافان ایران، صحبت کردیم. وی با بیان اینکه دو دلیل می‌تواند در افزایش قیمت دلار تاثیر زیادی داشته باشد، به همشهری آنلاین می‌گوید: بخش عمده این افزایش به خاطر مباحث روانی ناشی از به نتیجه نرسیدن برجام است. چون به هر حال بسیاری از اتفاقات سیاسی می‌تواند روی قیمت دلار تاثیر بگذارد.
دلیل بعدی از نگاه سلطانی‌زاده، رشد حجم سفرهای آخر شهریور است. وی در این باره می‌افزاید: به خاطر تعطیلات آخر تابستان حجم مسافرت‌ها افزایش پیدا کرده و تقاضا برای دلار هم نسبت به ماه‌های قبل افزایش یافته است.
برخی از کارشناسان معتقد هستند که در شرایط فعلی، ارزش ذاتی دلار بیشتر از قیمت آن است و نرخ آن به محدوده‌های بالاتر هم می‌رسد اما دولت قیمت‌ها را مهار کرده و اگر اخبار منفی عدم احیای برجام منتشر شود فنر دلار ارزش واقعی دلار در خواهد رفت. سلطانی‌زاده در این باره می‌گوید: امروز شاهد گمانه‌زنی‌های مختلفی درباره نرخ ارز هستیم اما دلاری که الان در بازار و صرافی‌ها در حال معامله است دلاری است که با نرخ توافقی معامله می‌شود.
وی می‌افزاید: زمانی که نرخ توافقی در کانال ۳۰ یا ۳۱ هزار تومان است نشان می‌دهد که عرضه و تقاضا در صرافی‌ها روی همین پایه ۳۰ هزار تومان در حال معامله است و مشخص می‌شود نرخی که در صرافی‌ها در ارز توافقی در حال معامله است نرخ تقریبا نزدیک به واقعیت است و بر اساس عرضه و تقاضا معامله می‌شود.
پیش‌بینی روزهای آینده بازار ارز
درباره قیمت دلار در روزهای آینده هم نظر دبیرکل کانون صرافان ایران را پرسیدیم. سلطانی‌زاده می‌گوید: در حال حاضر قیمت‌ها معقول و واقعی است، برای همین فکر نمی‌کنم گمانه‌زنی درباره دلار با قیمت بالاتر خیلی به واقعیت نزدیک باشد.
وی درباره اینکه اگر مذاکرات برجام به نتیجه نرسید دلار تا کجا افزایش قیمت خواهد داشت، می‌گوید: اگر مذاکرات به نتیجه برسد قیمت‌ها حول و حوش ۲۷ هزار تومان می‌ماند و خیلی پایین‌تر نخواهد آمد. اگر هم برجام به نتیجه نرسد معمولا در همان پایه ۳۱-۳۲ هزار تومانی که قبل از توافقات بود، می‌ماند. بنابراین، قیمت ارز یک رِنج ثابتی دارد و دامنه‌اش بین ۲۸ هزار تا ۳۲ هزار تومان در حال نوسان خواهد بود.
تحریم‌ها دیگر اثر زیادی ندارد
دبیرکل کانون صرافان ایران ادامه می‌دهد: قبل از اینکه استارت احیای برجام زده شود، ما دلار ۳۲ هزار تومان را داشتیم. در حال حاضر هم به همان سقف قبل از طرح دوباره برجام رسیده است، برای همین می‌شود گفت در اقتصاد ما دیگر دلار چندان تاثیر ندارد چرا که ما چند سال است دلار را در محدوده قیمتی خاصی با همین اخبار منفی دنبال می‌کنیم و عملا تیم اقتصادی کشور با همین تحریم‌ها خودش را تطبیق داده است.
سلطانی‌زاده با تاکید بر اینکه به نظر نمی‌رسد بودن تحریم‌ها یا رفع تحریم‌ها خیلی در بازار ایران اثرات منفی آنچنانی به مانند قبل بگذارد، می‌افزاید: این را به این جهت می‌گویم که ما الان ارز حاصل از فروش نفتی که داریم بر اساس شرایط تحریمی است و برگشت ارز هم بر اساس شرایط تحریم است. درواقع، عملا در چند سال اخیر اقتصاد همراه با تحریم در کشور ما جا افتاده و با تحریم‌ها خودش را تطبیق داده و پیش می‌برد.
سرمایه‌گذاران جدید متضرر می‌شوند
دبیرکل کانون صرافان ایران در پایان با بیان اینکه در شرایط فعلی سرمایه‌گذاری در بازار متشنج و پرنوسانی مثل ارز به ضرر مردم است، می‌گوید: خیلی اوقات هموطنان با خرید احساسی ارز به سمت بازار ارز می‌آیند ولی در شرایط فعلی بهتر است سعی کنند در بازارهای نوسانی که قیمت‌ها افزایش یا کاهش شدید دارد، سرمایه‌گذاری نکنند.
سلطانی‌زاده می‌افزاید: به هر حال نوسانات بازار ارز به گونه‌ای است که ممکن است با یک خبر مثبت کاهش یابد و با یک خبر منفی مجدد افزایش یابد، برای همین به طور حتم سرمایه‌گذاران جدید متضرر خواهند شد.
بازار موازی و آینده ارزش دلار در ایران: بهای واقعی دلار چقدر است؟
بازار موازی و آینده ارزش دلار در ایران: بهای واقعی دلار چقدر است؟
واقعیت‌های بازار ارز در چند سال و به ویژه در ماه‌های اخیر، به همراه نوساناتی که بیشترشان رو به افزایش است و کمتر روی کاهش به خود می‌بیند و در عین حال مطرح شدن چند نرخی شدن ارز در اقتصاد کشور و تإکید مسئولان اقتصادی دولت برای تک نرخی کردن ارز، همگی نشان از آن دارد که بهای واقعی ارز به ویژه دلار در کشور، همان بهای بازار موازی است. این امر دارای نکته‌ای اساسی درباره آینده ارز در کشور است.
نرخ دلار در بازار غیر رسمی تهران همچنان در دو هفته اخیر در مرز ۱۹۵۰ تومان در نوسان است، حال آن که به تازگی نوسانات بهای این ارز بیشتر افزایشی بوده و کاهش بهای آن در ماه‌های اخیر، منجر به آن نشده که بهای دلار از ۱۷۰۰ تومان پایین‌تر آید. این در حالی است که نرخ ارزی که بانک مرکزی برای دلار در نظر گرفته، ۱۲۲۶ تومان است.
بنا بر این گزارش، در پی انتشار اخباری مبنی بر پیشنهاد طرحی از سوی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس برای سه نرخی شدن ارز، مسئولان اقتصادی دولت، رئیس کل بانک مرکزی و شماری از کارشناسان و نمایندگان مجلس در مقابل این طرح موضع‌گیری کردند و به پیامدهای منفی آن اشاره کرده‌اند.
محمود بهمنی امروز در این خصوص گفته است: باور ما این است که هم‌اکنون بانک مرکزی، تنها با یک نرخ ارز عرضه می‌کند. بازار فرعی هم ندارد؛ همان نرخ ۱۲۲۶ تومان، حالا گاه کمی بالا یا پایین می‌شود. این دو نرخی بودن نتیجه مقایسه با بازار آزاد و تقاضای کاذب است. با این حال، همه هم و غم ما همسان‌سازی قیمت ارز در بازار آزاد و در سیستم بانکی است.
در اینجا قصد آن نیست که به بررسی مزایا یا معایب ارز چند نرخی بپردازیم، بلکه هدف آن است که دریابیم چرا نرخ ارز مرجع واقعیت وضعیت ارز در کشور را بازتاب نمی‌دهد؟
واقعیت بازار موازی
بگذارید از این جمله محمود بهمنی آغاز کنیم که: ارز در کشور بازار فرعی ندارد و نرخ ارز ۱۲۲۶ تومان است. واقعیت این است که ارز در ایران، یک بازار فرعی دارد که محمود بهمنی، گویا می‌خواهد وجود آن، یا دست‌کم تأثیر آن را نادیده انگارد. نام واقعی این بازار البته بازار فرعی نیست، نام اصلی بازار موازی یا بازار سیاه است. در نتیجه محمود بهمنی با قلب نام این بازار، نمی‌تواند پیامدهای آن را انکار کند.
بنا به تعریف، بازار موازی یا بازار سیاه بازاری است که در آن فعالیت ارزش واقعی دلار اقتصادی بیرون از فضای کنترلی دولت صورت می‌گیرد و افراد در آن فعالیت خود را به دور از قیمت‌ها، نظارت‌ها و مالیات دولتی انجام می‌دهند. هر چند این بازار بیشتر درباره مواردی خلاف همچون، مواد مخدر، اسلحه و اشیای مسروقه به کار برده می‌شود.
اما یک تعریف مالی نیز برای آن هست؛ بازار موازی یا سیاه ارز: تقریباً همیشه هنگامی پدید می‌آید که کنترل دولت بر نرخ ارز، مانع از بروز و کاربرد بهای واقعی یک ارز خارجی در بازار می‌شود.
این بازاری است که به ویژه در کشورهای در حال توسعه تقریباً رواج دارد. گاهی به شکل رسمی ارز دو نرخی برای پوشش بدهی دولتی یا کسری موازنه پرداخت نیز مورد استفاده قرار گرفته است که نمونه‌های آن را درباره مکزیک، آرژانتین و ونزوئلا می‌توان دید.
اما نگاهی به وضعیت تاریخی بازار ارز در ایران، نشان می‌دهد که کشور همواره کسری موازنه پرداخت‌ها را تجربه کرده و این موضوع باعث شده است که دولت مجبور به در اختیار گرفتن کنترل کامل تخصیص ارز به بخش‌های گوناگون اقتصاد از مسیر بودجه سالانه با نرخی ثابت شود.
این امر از سویی موجب آن شد که بازار موازی ارز که از مدت‌ها پیش در کشور وجود داشت و سرآغاز بسیاری از سودهای اقتصادی نیز بود، قوام یافته و به تدریج شکل و شمایل یک بازار ارز رسمی را به خود بگیرد. حرکت این بازار و فعالیت آن به تدریج چنان شدت گرفت که بر اساس گزارش‌ها و آمار بیش از ۲۰۰۰ درصد افزایش یافت که جزو بالا‌ترین آمار از این ارزش واقعی دلار نظر در رتبه بندی جهانی است.
بی‌گمان، این امر با توجه به در نظر گرفتن تفاوت رقمی نرخ شناور مدیریت شده ارز یا همان ارز مرجع با نرخی که بازار موازی در بر دارد، حاکی از آن است که بخش مهمی از این تفاوت، ناشی از سرکوب نرخ ارز توسط دولت و بانک مرکزی، کاهش ارزش پول ملی طی چندین سال و همچنین بخشی از آن نیز به دلیل حجم بالای تقاضا برای ارز در کشور است که خود ناشی از فعالیت بیش از اندازه بازار موازی است.
واقعیت اساسی بازار موازی در ایران
به عبارت دیگر، وجود بازار موازی آن هم با این حجم از فعالیت، نشان از یک واقعیت اساسی دارد. اینکه نرخ ارز به هیچ عنوان آن چیزی نیست که بانک مرکزی در نظر گرفته است. نوسانات این بازار که بیشتر افزایشی است و اگر در مواردی نوسان کاهشی نیز دارد معمولاً بسیار ناچیز است، نشان می‌دهد ارزش واقعی دلار که نرخ ارز به مراتب بالاتر از آن نرخ مرجعی است که بانک مرکزی ارائه می‌کند.
در این باره باید گفت، در چند ماه گذشته، نرخ دلار تقریباً هیچ گاه از مرز ۱۷۰۰ تومان پایین‌تر نیامده و این خود نشان می‌دهد، ارزش واقعی دلار چه میزان می‌تواند باشد. در این میان سیاست بانک مرکزی برای نگاهداشت نرخ ارز در یک حد ثابت که البته فواید اقتصادی بسیاری نیز به ویژه برای واردات و صادرات دارد، بدون شک به واسطه توان درآمد نفتی کشور برای پوشش مابه‌التفاوت نرخ تعیین شده با نرخ واقعی است.
درآمدهای ارزی دولت از مسیر فروش نفت، این امکان را به بانک مرکزی داده است که بتواند با دادن شبه یارانه‌ای به نرخ ارز، فعالیت اقتصادی در کشور را با نرخی که بهره‌وری معقول را به همراه داشته باشد، عرضه کند. در نتیجه این به این معنی نیست که «نرخ ارز همان ۱۲۲۶ تومان است و بازار فرعی هم ندارد».
اگر سخن از ارز سه نرخی در اقتصاد کشور به میان می‌آید، به رغم تبعاتی که در بلند مدت می‌توان برای اقتصاد کشور داشته باشد، ولی واقعیت این است که در کوتاه مدت می‌تواند برخی از شوک‌های وارده به بازار و اقتصاد کشور را بهبود بخشد. در هر صورت باید پذیرفت که هم‌اکنون نیز هرچند غیر رسمی ارز در کشور دو نرخی است، نه آن گونه که محمود بهمنی تأکید دارد تک نرخی.
آینده ارزش و نرخ ارز در کشور
اما آنچه در خصوص بازار موازی ارز و واقعیت ملموس آن گفته شد، یک نکته دیگر نیزدارد و آن اینکه دولت در پایان مجبور خواهد شد، نرخ ارز را افزایش داده و به میزان واقعی آن نزدیک کند. توان محدود بانک مرکزی برای ادامه سرکوب نرخ ارز، در کنار حجم بالای تقاضا برای ارز در کشور و همزمان بالا رفتن نرخ تورم و کاهش ارزش ریال، همگی موجب آن خواهد شد که دیر یا زود قیمت دلار و ارز از سوی دولت و بانک مرکزی به نرخ واقعی آن ـ کمی پایین‌تر از نرخ بازار موازی ـ نزدیک شود.
این امر به این دلیل است که تا همین جا نیز سرکوب نرخ ارز و خودداری ارزش واقعی دلار از انتخاب یکم سیستم دونرخی مبتنی بر نرخ ثابت و نرخ شناور، هزینه‌های بسیاری را بر دوش دولت و بانک مرکزی بار کرده است. در واقع پیشنهاد ارز سه نرخی در کشور، دارای یک واقعیت اساسی است و آن اینکه دولت تا ابد نمی‌تواند به سیاست سرکوب نرخ ارز ادامه دهد.
دیر یا زود دولت و بانک مرکزی باید واقعیت بازار موازی را که تا همین جا نیز بسیار به یک بازار رسمی شباهت پیدا کرده ـ توجه کنید به سخنان مسئولان دولتی، زمانی که از تقاضای کاذب در بازار سند می‌آورند ـ بپذیرند و در قبول این واقعیت دو راه برای دولت وجود دارد: یا اینکه همچنان با ادامه به سیاست ارز تک نرخی شناور مدیریت شده، نرخ ارز را به رقم واقعی آن رسانیده یا حداقل نزدیک کند، یا با به‌کار‌گیری یک سیستم دونرخی یا چند نرخی رسمی، برای مدت زمانی معین، فضای حاکم بر بازار را مدیریت کرده و از دامن خوردن به تب بازار سیاه یا موازی جلوگیری کند.
سرانجام هر دوی این گزینه‌ها به این معن خواهد بود که بانک مرکزی و دولت در نهایت باید این واقعیت را قبول کنند که نرخ ارز بسیار بیشتر از نرخ تعیین و در نظر گرفته شده است.
محاسبه برابری ارزش دلار و ریال به روش قدرت برابری خرید، یکی از روشهای معمول برای این امر است. با استفاده از این روش ارزش دلار معادل 630 تومان خواهد بود. اما روش دیگری در این میان وجود دارد که محاسبه ارزش برابری دلار و ریال بر اساس محاسبه مابه التفاوت نرخ تورم داخلی و جهانی است که بر این اساس در حال حاضر ارزش دلار در کشور حدود 2800 تومان خواهد بود.
در هر حال نرخ دلار در بازار موازی چیزی به غیر از این ارقام است. توضیح آنکه سیاست دولت و بانک مرکزی در این امر به شکل مستقیم دخیل است. به عبارتی تفاوت میان 630 تا 1226 تومان، رانت دولت ناشی از سهم سنگین در بخش عرضه و تقاضا است و فاصله بین 1700 تا 2800 تومان تلاش دولت برای حمایت از مصرف کننده داخلی است.
هیچ کدام از این موارد ناقض این امر نیست که درآمد نفتی در تعیین ارزشی غیر واقعی برای دلار در کشور دخیل است.
هدف از گفته های فوق، تحلیلی از راهکارهای پیش روی دولت برای آینده مدیریت نرخ ارز در کشور است.
نرخ کنونی ارز فراتر از ارزش واقعی آن است/ احتمال کاهش قیمت دلار در روزهای آینده
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان این که نرخ کنونی ارز فراتر از ارزش واقعی بوده و ناشی از سفته بازی و فضای روانی است گفت: نرخ ارز در روزهای آینده با توجه به کم شدن تقاضای کاذب در بازار کاهش یافته و به نرخ اقتصادی نزدیک می‌شود.
اعتمادآنلاین| محمدرضا پور ابراهیمی داورانی درباره کاهش نرخ ارز طی روزهای گذشته، افزود: براساس قانون برنامه ششم توسعه مدیریت نرخ ارز در اقتصاد کشور برعهده بانک مرکزی و مبنای آن نرخ شناور مدیریت شده است به این معنا که نرخ ارز باید براساس عرضه و تقاضا در بازار با مدیریت بانک مرکزی تعیین شود؛ با توجه به رویکرد مذکور افزایش و کاهش نرخ ارز براساس مکانیزم عرضه و تقاضا در بازار، فضای روانی و سفته بازی است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، نماینده مردم کرمان و راور در مجلس؛ اظهارات جهانگیری درباره نقش مجلس در جلوگیری از کاهش نرخ ارز را نشانه بی دقتی وی در طرح موضوع یا بی اطلاعی از مصوبات مجلس خواند و پیشنهاد داد؛ معاون اول رئیس جمهور نسبت به موضوعات اطلاعات بیشتری به دست آورد، زیرا مبنای مصوبات مجلس قانون برنامه ششم توسعه است.
نرخ کنونی ارز فراتر از ارزش واقعی بوده و ناشی از سفته بازی و فضای روانی است
وی تصریح کرد: مجلس نه تنها از کاهش نرخ ارز جلوگیری نکرد، بلکه معتقد است نرخ کنونی ارز فراتر از ارزش واقعی بوده و ناشی از سفته بازی و فضای روانی است.
این نماینده مردم در مجلس ادامه داد: براساس مصوبه مجلس در بودجه، بانک مرکزی می‌تواند به منظور بازارگردانی، نرخ ارز را در بازار با افزایش یا کاهش درصد مشخصی، عرضه کند به این معنا که نرخ بازار هر عددی بود بانک مرکزی مکلف است، تنظیم گری کند.
چرا در سال‌های گذشته دولت اقدام مناسبی در جهت کاهش نرخ ارز انجام نداد؟
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با طرح این پرسش که آقای جهانگیری باید پاسخ دهد چرا در سال‌های گذشته دولت اقدام مناسبی در جهت کاهش نرخ ارز انجام نداد؟ به خانه ملت گفت: تصمیم مجلس نرخ ارز شناور مدیریت شده براساس حکم برنامه ششم است که تکلیف بانک مرکزی و سایر دستگاه‌ها در این ارزش واقعی دلار قانون مشخص شده است.
پورابراهیمی با بیان اینکه مجلس با افزایش و کاهش دستوری قیمت‌ها مخالف است، پیش‌بینی کرد؛ از آنجا که براساس واقعیت‌های اقتصادی نرخ ارز نباید به میزان سال‌های گذشته افزایش می‌یافت و این رشد ناشی از فضای روانی متاثر از عوامل غیراقتصادی و سفته بازی است، نرخ ارز در روزهای آینده با توجه به کم شدن تقاضای کاذب در بازار کاهش یافته و به نرخ اقتصادی نزدیک می‌شود.
پاسخ به 3 سوال درباره قیمت دلار
با گذشت یک ماه از کاهش تاریخی نرخ دلار به کانال 28 هزار تومان، قیمت ارز پیشرو بازار، بار دیگر به عددی بازگشته که یک ماه پیش در آن بود. یعنی در آستانه 32 هزار تومان. در این یک ماه، نرخ دلار بیش از 11 درصد کاهش پیدا کرد؛ اما به یک‌باره و پس از اخبار ناامیدکننده از مذاکرات احیای برجام؛ هر آنچه که در یک‌ماهه مرداد امسال کاهش یافته بود را بر باد داد و به کانال قبلی خود بازگشت. نکته جالب توجه، نگاه بانک مرکزی به بازار ارز است که از هفته گذشته با دخالت شدیدتری همراه بوده است. هرچند این «دخالت» که از جانب برخی رسانه‌ها «بازارسازی» نام گرفته، نتوانست از افزایش 5 درصدی نرخ دلار فقط در یک هفته جلوگیری کند.نگاهی به تحولات دیروز بازار ارز نشانه‌هایی از یک «خیز مجدد» را بروز می‌دهد. در حالی که رییس‌جمهور عازم نیویورک و حضور در مجمع جهانی سازمان ملل است و در صحبت‌های پیش از این سفر هم به صراحت هرگونه دیدار با مقامات امریکایی را «رد» کرده است. اما دیروز نرخ دلار در شروع معاملات نقدی به پرواز درآمد و از مرز مقاومتی31 هزار و 800 تومان عبور کرد. با عبور از این مرز حساس، معامله‌گران به فکر تصرف کانال 32 هزار تومان افتادند و تا محدوده 31 هزار و 900 تومان هم پیشروی کردند. اما با مداخله ارزی بانک مرکزی روبرو شده و عقب‌نشینی کردند.
البته بانک مرکزی در توضیح دلایل افزایش نرخ دلار، فشار به بخش تقاضا به دلیل سفرهای اربعین را عنوان کرده است. با این حال، به نظر می‌رسد که کمرنگ شدن امیدها به احیای برجام را باید در صدر دلایل معکوس شدن عملکرد قیمتی دلار قرار داد. با اینکه در نشست هفته گذشته شورای حکام هیچ‌گونه «قطعنامه الزام‌آوری» علیه ایران صادر نشد و همین موضوع امیدواری‌ها را در سطح اقتصاد ایران زنده نگه داشته بود؛ اما نرخ دلار شرایط دیگری را انتخاب کرد. تا پیش از حضور نمایندگان ایران در وین و مذاکرات بر سر احیای برجام، نرخ دلار در محدود 32 هزار تومانی قرار داشت. در حین مذاکرات، نرخ دلار با افت چشمگیری روبرو و حتی به نرخ بازار توافقی نیز نزدیک شد. «بازار توافقی» بازاری است که توسط بانک مرکزی ایجاد شده و دارندگان اسکناس امریکایی قادرند در آن به فروش دلار نقدی خود بپردازند. نرخ موجود در این بازار به نوعی «پایه» نرخ بازار غیررسمی هم قرار می‌گیرد و دلالان و صرافان مختلف با توجه به نرخ توافقی که بین بانک مرکزی و دارندگان اسکناس (عمدتاً صادرکنندگان) شکل گرفته، دست به «کشف قیمت » دلار در بازار آزاد می‌زنند. هرچند که عوامل روانی و بیرونی که عمدتاً با تحولات سیاسی پایین و بالا می‌شود نیز در این «کشف قیمت» و نوسانات پس از آن، دخیل هستند.البته در هفته گذشته وزارت خزانه‌داری امریکا علیه ۱۲ فرد و شرکت ایرانی به دلیل آنچه فعالیت‌های مخرب سایبری ایران خوانده شد نیز تحریم‌هایی را اعمال کرد. از طرف دیگر، وندی شرمن، معاون وزیر خارجه امریکا که مدعی شد «ما از این لحاظ که ایران در آخرین دور مذاکرات پاسخ بسیار سرسختانه‌ای داد که برای ما قابل قبول نبود، در بن‌بست هستیم».
در یک ماه چه روندی طی شد؟
در یک ماه گذشته، اخبار و شرایط مذاکرات احیای برجام تاثیر مستقیمی بر رفتار دلار داشته است. اوایل مردادماه، زمان بازگشت مذاکره‌کنندگان ایران به هتل کوبورگ وین، نرخ دلار نزدیک به 32 هزار تومان بود اما همان زمان نیز به نظر می‌رسید که بانک مرکزی نسبت به نرخ 32 هزار تومانی برای دلار، «حساسیت» زیادی به خرج داده و نرخ دلار را در پایین این رقم نگه داشته است. حضور تیم مذاکره‌کننده ایران در وین، قیمت‌ها را نزولی کرد. چنانکه در اوج تحولات به وجود آمده، ایران به پیش‌نویس پیشنهادی اتحادیه اروپا پاسخ داد و طرف غربی هم از این پاسخ استقبال کرد. قیمت دلار پس از این تحولات، اوایل شهریور ماه، به کانال 28 هزار تومانی سقوط کرد. پس از این، گفته شد که پاسخ ایران به دست امریکایی‌ها رسیده و آنها باید این پاسخ را بررسی کنند. همین یک خبر موجب شد تا مسیر دلار دوباره معکوس شود. امریکا در پاسخ ابتدایی خود مدعی شد که «پاسخ ایران به پیش‌نویس اروپایی‌ها سازنده نبود.» درهفته دوم شهریورماه بود که هماهنگ‌کننده اروپایی مذاکرات به صراحت عنوان کرد که از «توافق در آینده نزدیک» ناامید شده است. پس از این اظهارنظر، نوبت به نشست شورای حکام رسید و البته انتظار می‌رفت که این شورا قطعنامه‌ای علیه ایران صادر کند . هرچند این اتفاق نیفتاد اما نرخ دلار دیگر معکوس نشد و به صعود خود ادامه داد تا جایی که دیروز در آستانه تغییر کانال به 32هزار تومان قرار گرفت و همان‌گونه که گفته شد، بانک مرکزی دخالت کرد و جلوی چنین جهش قیمتی را گرفت.
قیمت دلار تا کجا پیش می‌رود؟
برخی دیدگاه‌ها در میان جامعه تحلیلگران ارزی و حتی معامله گران بزرگ بازار ارز موجود است که معتقدند «ارزش واقعی» دلار بیش از رقمی است که هم‌اکنون به صورت «اسمی» خرید و فروش می‌شود. در واقع این دسته از معامله‌گران، «قیمت واقعی» ارزش واقعی دلار دلار را در ارقامی بسیار بالاتر از رقم‌های فعلی تخمین می‌زنند و معتقدند بانک مرکزی به عنوان بازیگر اصلی این بازار، با مکانیسم‌هایی مانند «ارزپاشی» به صورت مقطعی، قیمت‌ها را کنترل می‌کند.
اما هیچ‌کس به درستی نمی‌داند که این «قیمت واقعی» چقدر است یا اصلاً چقدر باید باشد. هرچند که می‌توان با توجه به معیارهایی در این باره حدس‌هایی هم زد.حالا دیگر خبر برجامی جدیدی نیز وجود خارجی ندارد و روی کاغذ، شانسی برای دستیابی به یک توافق جدید حداقل تا پایان انتخابات کنگره امریکا در آبان ماه نیست. بنابراین می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که اگر خبر جدید برجامی وجود داشته باشد، قیمت‌ها نیز کاهشی شود.هرچند نگاه کارشناسی این است که قیمت‌ها در بازار ارز تاکنون به دلیل وجود اخبار برجامی کنترل می‌شد و حالا که دیگر از این اخبار وجود ندارد، دلار بار دیگر برای تغییر کانال حرکت کرده است. مشخص نیست که توان ارزی بانک مرکزی چقدر است و چقدر می‌تواند با این راهکار قیمت دلار را کنترل کند. چون در پنج ماه اول سال درآمد نفتی دولت محقق نشده و عمده درآمد دولت در نیمه اول سال درآمد مالیاتی بوده است. یعنی دولت با درآمد مالیاتی و نفت ۱۲۰ دلاری نیمه اول سال را گذرانده است.ضمن اینکه یک «صدای واحد» از مجموعه دولت بیرون نمی‌آید که متوجه شویم موضع مشخص درباره کاهش یا افزایش نرخ دلار چیست؟ در 4 ماه ابتدایی سال، بخش بزرگی از درآمدهای نفتی ایران (همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد) به دلیل تحریم‌ها محقق نشده است. عددی که نزدیک به 170 هزار میلیارد تومان است. با توجه به اینکه در نیمه دوم سال، دولت هم با کاهش درآمد مالیاتی مواجه است و هم کسری بودجه نیز رشد می‌کند، آینده نرخ ارز به متغیرهای پیچیده‌ای وابسته شده است.
آیا بانک مرکزی ارزی برای تزریق به بازار دارد؟
چهارشنبه گذشته علی صالح‌آبادی ارزش واقعی دلار رییس کل بانک مرکزی از وجود مازاد عرضه در بازار حواله‌های ارزی گفته بود. حتی مدیر روابط عمومی بانک مرکزی عنوان کرده بود که «به زودی» نرخ دلار به تابلوی صرافی‌ها برمی‌گردد. این اظهارات نوعی «آرامش» در فضای بانک مرکزی را که وظیفه اول آن، حفظ ارزش ریال است، ایجاد می‌کند.
با این حال، مسوولان بانک مرکزی خوب است که به این سوال پاسخ دهند که اگر قیمت دلار با وجود مازاد عرضه در حال رشد است، در صورت محدود شدن جریان دلارهای نفتی که احتمال آن در نیمه دوم سال افزایش می‌یابد، چه سرنوشتی در بازار ارز رقم می‌خورد؟
قیمت دلار بالا کشید | امروز 21 شهریور قیمت دلار چند؟ + جدول
قیمت دلار در صرافی ملی رقم ۲۸ هزار و ۶۴۲ تومان و قیمت یورو نیز برای فروش در صرافی ملی ۲۸ هزار و ۳۵۷ تومان اعلام شد.
در روزهای گذشته شاهد بالا و پایین رفتن قیمت دلار بودیم. قیمت دلار در 2روز گذشته کاملا مشخص بود، ولی مجددا قیمت دلار دچار نواساناتی شد و کانال عوض کرد. بنابراین باید دید در روزهای آینده قیمت دلار چگونه خواهد شد. دیشب تغییر قیمت دلار موجب سردرگمی معامله گران شد.
امروز دوشنبه ۲۱ شهریور ۱۴۰۱ قیمت دلار در ارزش واقعی دلار صرافی ملی رقم ۲۸ هزار و ۶۴۲ تومان اعلام شد. نرخ خرید دلار در این صرافی نیز ۲۸ هزار و ۳۵۷ تومان تعیین شد.
قیمت یورو نیز برای فروش در صرافی ملی ۲۸ هزار و ۶۴۲ تومان اعلام شده؛ قیمت خرید یورو نیز در این صرافی ۲۸ هزار و ۳۵۷ تومان قیمت خورده است.
حرکت بازارساز به سمت این قیمت‌ها یعنی به رسمیت شناختن نرخ‌هایی که پشتوانه ندارد. درباره حواله نیز گرچه در نیما قیمت پایین تر است اما بدلیل اینکه جنس تقاضا متفاوت با تقاضای اسکناس است، نظر بر اقدام سیاستی است. بنابراین احتمال بکارگیری ابزارهای بازارساز در ارزش واقعی دلار بازار حواله بالا رفته است.
مشاهدات بازار نیز تا حدودی با این نگاه همخوان بود. در بازار ارز دلار با قیمت اعلام شده در سایت‌ها معامله نمی‌شد، دارندگان دلار ترجیح می‌دادند دست نگه دارند یا به متقاضیان قیمت را چندصد تومان بالاتر اعلام می‌کردند. یعنی معامله‌گران تصور می‌کردند چون روند صعودی است، بهتر است فروشنده نباشند.
عواملی که برای قیمت اسکناس گفته می‌شد، حول حذف ارز ۴۲۰۰ و احتمالات تورمی چرخ میزد. نکته‌ای که ظاهرا در رصد بانک مرکزی نیز مشاهده شده و به همین دلیل این نهاد اعتقاد دارد انتظارات صعودی موقتی است.
در بازار شایعه‌ای بود که در صرافی‌ها، سکه فروخته نمی‌شد، اما مشاهدات میدانی نشان می‌داد سکه فروخته می‌شد اگر چه قیمت بالاتر از سایت‌ها بود.
نکته امروز بازار ارز نیز لمس شدن کانال ۳۰ هزار از سوی تتر بود و صحبت معامله‌گران که قیمت بیت‌کوین بر مبنای قیمت ریالی تتر محاسبه می‌شد، درحالیکه قبلا با نرخ دلار مبنا بوده است.
قیمت واقعی دلار در پایان سال ۱۴۰۱
میلاد صادقی، کارشناس بازارهای مالی درخصوص پیش‌بینی از روند دلار در مصاحبه با تجارت‌نیوز بیان کرد: ارزش واقعی دلار نهایتا پایان سال جاری باتوجه به نقدینگی، رشد اقتصادی و نرخ بهره رسمی نزدیک به ۳۱ تا ۳۲ هزار تومان خواهد بود.
و دراین مورد ادامه داد: اما اینکه بازار چه قیمتی را می‌بیند الان نمی‌شود درمورد آن حرف زد و بستگی به فاکورهایی خارج از بازار مثل توافق وین و انتظارات تورمی دارد.
قیمت دلار تحت تاثیر برجام است
عبدالله مشکانی دیگر کارشناس بازارهای مالی گفت: همه‌چیز به برجام بستگی دارد. درحال حاضر نیز دلار کاملا تحت تاثیر برجام است و اگر خبر مناسبی از مذاکرات بیاید دلار تا نرخ ۲۵ هزار تومان پایین می‌آید و اگر این اتفاق نیفتد به‌نظر من قیمت دلار می‌تواند سقف قبلی را بشکند و بالاتر رود.
او همچنین بیان کرد: اگر قیمت دلار در همین حالت ثابت بماند نوسانات دلار در نرخ ۲۷ و ۲۸ هزار نوسان خواهد داشت.
تصویب دومین طرح ضد ایرانی در سنای آمریکا
این طرح ضد ایرانی به رغم ادعای دولت فعلی آمریکا مبنی بر تمایل به بازگشت به برجام و در راستای زیاده خواهی های فرابرجامی واشنگتن و سیاست همیشگی آن مبنی بر پیشبرد دیپلماسی توام با فشار، چهارشنبه شب به وقت محلی به پیشنهاد “جیمز لنکفورد” سناتور تندرو جمهوریخواه ایالت اوکلاهما ارائه و تصویب شد.
طرح این سناتور ضد ایرانی با ۶۲ رای مثبت و ۳۳ رای منفی تصویب شد که از دولت دموکرات بایدن می خواهد در صورت بازگشت احتمالی به برجام سپاه همچنان در فهرست موسوم به سازمان‌های تروریستی خارجی باقی بماند
این طرح ضد ایرانی در پی گنجاندن مسائل فرابرجامی در هرگونه توافق واشنگتن برای بازگشت به برجام و ممانعت از رفع تحریم‌های سپاه است.
این طرح ضد ایرانی که گفته می شود، غیر الزام آور برای دولت بایدن است، در راستای هراس از پیشرفت برنامه بازدارندگی دفاعی ایران خواستار گنجاندن پیش شرط هایی درباره فعالیت های موشکی ایران در توافق جدید است.
جدیدترین موضع‌گیری آمریکا نسبت به مذاکرات وین
ند پرایس سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا شامگاه چهارشنبه در یک نشست خبری در پاسخ به ارزش واقعی دلار سوالی درباره آخرین تحولات در مذاکرات وین گفت: ایالات متحده به‌طور مساوی در حال آماده شدن برای دو سناریو است که در یکی حصول توافق با ایران برای بازگشت به پایبندی متقابل به برجام وجود دارد و در دیگری توافقی به دست نمی‌آید.
وی ادامه داد: از آنجایی که بازگشت به پایبندی متقابل به برجام یک امکان بسیار نامشخص است، اکنون به‌طور مساوی برای هر دو سناریو آماده می‌شویم.
وزارت امورخارجه آمریکا در حالی ادعا می‌کند که برای سناریوی شکست مذاکرات وین و عدم حصول توافق بر سر احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ آماده می‌شود که تنها دلیل وضعیت کنونی پیرامون برجام خروج یک‌جانبه و غیرقانونی آمریکا از این توافق، بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران و به‌علاوه کم‌کاری و قصور طرف‌های غربی در اتخاذ موضعی مستقل برای تامین خواسته‌های ایران طبق مفاد برجام، پس از خروج آمریکا بوده است.
آزادسازی دلارهای بلوکه شده
برخی از منابع خبری طی یکی دو روز اخیر مدعی شده‌اند که هفت میلیارد دلار از ارزهای مسدودی ایران، به شیوه انتقال بانکی به حساب‌های ایران واریز می‌شود. بر اساس این توافق که به امضا و قطعیت رسیده است، چارچوب و فرآیند لازم برای رفع مسدودی بخش قابل‌توجهی از منابع ارزی مسدود شده ایران، مشخص شده و مورد توافق طرفین قرار گرفته است. طبق این فرآیند، وجوه مسدودی در یک بازه زمانی مشخص طی چند هفته در حساب‌های ایران وصول خواهد شد.
از طرفی «شهریار حیدری» عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، گفته است: برخی از کشورهایی که منابع ارزی ما در آنجا مسدود شده است، تقریباً مدیریت می‌کنند تا پس از انجام توافق، منابع ارزی ایران را آزاد کنند. پس از انجام توافق، دیگر دلیلی برای بلوکه کردن وجود ندارد؛ اگر هم توافق صورت نگیرد، باز ممکن است مانند چند سال گذشته بهانه‌هایی بیاورند؛ اما چون متوجه شده‌اند که تا حدودی توافق نزدیک است، یک مقدار انعطاف نشان داده‌اند. امیدوارم با توجه به شرایط کنونی، منابع ارزی که متعلق به ما و حق کشورمان است، هرچه زودتر از طریق رابطه بین بانکی آزاد شود.
در این حال نشر چنین اخباری توانست روند افزایش نرخ دلار را تا حدودی کنترل کند؛ اگرچه افزایش وجود داشته اما کندتر شده است.
دیدگاه شما