ارز فیات (FIAT)

آدام اسمیت: بدون شک، جامعه‌ای که بخش اعظم آن فقیر و بیچاره هستند، نمی‌تواند شکوفا و سعادتمند باشد.

پول بدون پشتوانه یا ارز فیات چیست؟

پول بدون پشتوانه یا ارز فیات در حقیقت نوعی پول قانونی است که ارزش آن با توجه به دولت صادرکننده آن تعیین می‌شود. ارزش ارز فیات بر خلاف سایر پول‌ها به کالاهای فیزیکی وابسته نیست. برای آشنایی بیش‌تر با این پول بدون پشتوانه پیشنهاد می‌کنم که تا انتهای این مطلب از دارا ماینر همراه ما باشید.

ارز فیات چیست؟

فیات برگرفته از واژه لاتین با معنی بگذارید انجام شود است. بنابراین ارز فیات نیز به ارزی اطلاق خواهد شد که عامل تعیین ارزش آن دولت ایجاد کننده آن خواهد بود.

استفاده از ارز فیات در بسیاری از کشورها برای خرید کالا، دریافت خدمات، سرمایه‌گذاری و سپرده‌گذاری رایج است. بنابراین می‌توان آن را جایگزینی برای کالاهای ارزشمند و استانداردی چون طلا دانست.

تاریخچه پول بدون پشتوانه فیات

شاید برایتان جالب باشد که بدانید منشا پیدایش ارز فیات به کشور چین باز می‌گردد. این پول در ابتدای پیدایش خود به ابریشم، طلا یا نقره نیز قابل تغییر بود. اما سیستم ارزی حاکم بر آن بسیار گران تمام شد. به همین دلیل نیز این سیستم به مرور زمان از دور خارج شد. این در حالی است که کشورهای مختلفی همچون هلند، فرانسه و ایالات متحده نیز قوانین مختلفی را برای استفاده از این سیستم در نظر گرفته ارز فیات (FIAT) و استفاده از آن را بر اساس قوانین خود پیش می‌برند.

مقایسه ارز فیات با سایر استانداردهایی نظیر طلا

یکی از اصلی‌ترین نکاتی که در خصوص دارایی‌های استانداردی نظیر طلا وجود دارد این است که این استانداردها به راحتی امکان تغییر به اسکناس‌های رایج و کاغذی را دارند. در واقع می‌توان گفت که پشتوانه تمامی پول‌های کاغذی رایج دولت‌ها طلای استاندارد بوده است. اما داشتن پشتوانه طلا برای تمامی ارزهای دیجیتالی و به ویژه ارز فیات کافی نبود. زیرا این منبع نیز همواره با محدودیت‌هایی همراه بوده است.

بنابراین فاکتورهای اقتصادی دیگری برای ارزش دادن به ارز فیات مورد نیاز خواهد بود. اما مسئله اینجاست که ارز فیات به دارایی و کالای به خصوصی قابل تبدیل نیست. از این رو در این زمینه دولت و بانک مرکزی هر کشور، نیاز به بررسی شرایط اقتصادی و ارزش‌های ملی خواهند داشت تا در مواجهه با رویدادهای مالی با کسری ذخیره و تسهیلات مواجه نشوند. چرا که مسئولیت کنترل رویدادهای مالی وظیفه خطیری است که بر عهده آن‌ها گذاشته می‌شود.

در حالت کلی داشتن پشتوانه فیزیکی با ارزش برای هر ارزی بسیار حائز اهمیت است. اما حقیقت اینجاست که ارزش دارایی‌هایی مثل طلا نیز بی‌ثبات است. بنابراین داشتن نوسان قیمتی امری اجتناب ناپذیر است. اما انعطاف‌پذیری در تعیین قیمت یکی از ضروری‌ترین نکاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

ارز فیات چه مزایا و معایبی دارد؟

بر اساس اطلاعات به دست آمده از فعالان حوزه مالی و اقتصادی می‌توان مزایا و معایب زیر را برای ارزهای فیات در نظر گرفت:

کمیاب نبودن پشتوانه

یکی از نکات مثبتی که در خصوص فیات وجود دارد، عدم تاثیرپذیری آن از کمیابی کالا یا دارایی‌های فیزیکی است.

هزینه نسبتا پایین

ایجاد ارز فیات از نظر اقتصادی بسیار باصرفه‌تر از پول کالایی است.

انعطاف‌پذیری

انعطاف‌پذیر بودن نسبت به بحران‌های اقتصادی یکی از اصلی‌ترین نکاتی است که در مورد ارز فیات می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد.

فراهم کردن امکان مبادلات بین‌المللی

با توجه به رواج استفاده از ارز فیات در کشورهای مختلف، می‌توان گفت که این ارز یکی از ابزارهای لازم برای مبادلات بین‌المللی را فراهم می‌کند.

سهولت استفاده

ارز فیات بر خلاف طلا و سایر استانداردهای با ارزش به هزینه‌ی نگه‌داری، محافظت، نظارت و … نیازی ندارد.

نداشتن ارزش اولیه

فیات نیز مانند سایر ارزهای دیجیتالی به خودی خود فاقد ارزش ذاتی و اولیه است. اما همین که امکان خلق پول از دارایی‌های بی ارزش وجود دارد، ممکن است در طولانی مدت سبب سقوط اقتصادی یک کشور شود.

عقبه تاریخی نامطلوب

پیاده‌سازی سیستم ارزی مشابه با ارزهای فیاتی تا کنون منجر به سقوط نظام‌های مالی بسیاری شده است. به همبن دلیل است که بسیاری از دولت‌ها استفاده از این سیستم مالی را خطرناک می‌دانند و تا جای ممکن از آن اجتناب می‌کنند.

ارز فیات در مقابل ارز دیجیتال

یکی از اصلی‌ترین شباهت‌های میان ارزهای دیجیتال و فیات نداشتن پشتوانه فیزیکی است. اما مسئله اینجاست که ارزهای دیجیتال ماهیتی غیرمتمرکز دارند اما ارز فیات توسط بانک مرکزی کنترل می‌شود.

مشخص‌ترین تفاوت میان ارز دیجیتال و فیات را می‌توان نحوه پول‌سازی آن‌ها دانست. به عنوان مثال بیت‌کوین که یکی از شناخته‌شده‌ترین ارزهای دیجیتالی است، در مقایسه با فیات که تحت کنترل بانک مرکزی است، همواره با محدودیت‌هایی نظیر عرضه و تعداد سکه مواجه است.

از سوی دیگر می‌توان گفت که ارزهای دیجیتال هیچ محدودیت مرزی ندارند و نیاز به معادل فیزیکی ندارند. همین امر در کنار برگشت‌ناپذیر بودن تراکنش‌های آن‌ها سبب می‌شود که به نسبت ارزهای فیات با تفاوت‌های عمده‌ای مواجه باشند.

البته ناگفته نماند که بازار ارزهای دیجیتال نیز به نسبت بازارهای سنتی بسیار کوچک و پرنوسان است. بنابراین گسترش و فراگیر شدن این ارزها در عرصه بین‌المللی با محدودیت‌های جدی مواجه شده است. از این رو با رشد ارزهای دیجیتال نیز می‌توان گفت که احتمال بروز نوسان در آن به مراتب کمتر خواهد شد.

نتیجه‌گیری

با توجه به آنچه که تا کنون در این مطلب به آن اشاره شد، می‌توان گفت که هیچ یک از سیستم‌های ارزی قطعیت لازم و کافی را دارا نیستند. بنابراین راه زیادی برای پیمودن و مواجهه با موانع پیش روی این دارایی‌های دیجیتال خواهد بود. از سوی دیگر نیز با توجه به عقبه تاریخی ارز فیات در حقیقت آسیب‌پذیر بودن این ارزها همواره ملموس بوده است. شاید هم دلیل استقبال مردم از سیستم ارزهای دیجیتال به این موضوع باز می‌گردد.

می‌توان گفت که پشتوانه اصلی بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال، ایجاد شکل جدیدی از پول یا دارایی بر روی شبکه توزیع شده همتا به همتا است. بنابراین هر یک می‌توانند به نوبه خود جایگزین مناسبی برای پول در آینده اقتصاد جهانی باشند.

دارا در حقیقت یک پلتفرم استخراج بیت‌کوین است. دغدغه‌های مدیریت و تامین برق ماینرها را رها کنید و ماینینگ را با خیال راحت به ما بسپارید!

پول فیات یا پول بدون پشتوانه چیست و چرا به وجود آمد؟

پول، تکه‌ای کاغذ یا سکه‌ای فلزی است که تنها به خاطر بار ارزشی که به دوش می‌کشد، مهم و خواستنی به شمار می‌رود. در واقع، ما نه تکه‌های کاغذ بلکه ارزشی که آن‌ها برایمان به ارمغان می‌آورند را دوست داریم. اعتبار پشت کاغذها به ما کمک می‌کند تا چیزهایی که نیاز داریم را بخریم، به جاهایی که می‌خواهیم سفر کنیم و آن اعتبار را با ارزش چیزهایی که دوستشان داریم تاخت بزنیم. اما داستان این اعتبار از کجا آغاز می‌شود؟ چه چیزی به کاغذی که در دست ما قرار دارد ارزش می‌دهد؟ و مهم‌تر از همه، چرا این ارزش، ثابت نیست و گذر زمان یا شرایط مختلف، اعتبار آن را دست‌خوش تغییر می‌کند؟ در این مقاله از خانه سرمایه به سراغ «پول فیات» یا «پول بدون پشتوانه» می‌رویم تا از ماجراهای پشت پرده اعتبارها سر در بیاوریم.

ویکتور هوگو:

هیچ چیزی به اندازه جیب خالی انسان را ماجراجو نمی‌کند.

استاندارد طلا چیست؟

تا مدت‌های طولانی، طلا تنها و بهترین پشتوانه برای پول‌هایی بود که در میان مردم دست به دست می‌گشتند. چه زمانی که مردم با حواله‌های کاغذی کار می‌کردند و چه زمانی که بانک‌های مرکزی شکل گرفتند، این تناسب بین ذخیره طلای انباشته در انبارها یا خزانه‌ها و اسکناس یا حواله‌ای که در دست مردم بود، وظیفه انتقال ارزش را در اختیار داشت. به زبان ساده‌تر، سکه فلزی یا اسکناسی که در دست مردم بود، سند مالکیت طلایی بود که در خزانه یا انبارها وجود خارجی داشت. این سبک از انتقال ارزش تا زمانی که در محدوده یک کشور اعمال می‌شد، به خوبی کار خودش را انجام می‌داد. اما وقتی پای مبادله این ارزش بین کشورهای مختلف به این میدان باز شد، شرایط تغییر کرد. بدون شک، هیچ کشوری نمی‌تواند به تنهایی تمام نیازهای خود را تامین کند و تجارت، بخشی جدایی ناپذیر از روابط صلح‌آمیز میان ملت‌ها به شمار می‌رود. حالا نیاز اساسی، بهینه‌سازی این اعتبارها برای افزایش تجارت‌های بین‌المللی بود.

همان‌طور که کشور «A» روش خودش را برای اعتباردهی به حواله‌ها و اسکناس‌ها داشت، کشور «B» هم از روشی مخصوص به خود استفاده می‌کرد. حالا مسئولان هر کشور باید کاری می‌کردند که پول‌هایشان در کشورهای دیگر نیز از اعتبار کافی برخوردار باشند و تاجران خارجی با خیالی راحت و به سادگی از آن‌ها استفاده کنند. در نتیجه، هر کشور باید یک روند استاندارد برای ارزش پولش در نظر می‌گرفت و آن را اعلام می‌کرد. به همین دلیل، مفهومی به نام «استاندارد طلا» در میان کشورهای مختلف شکل گرفت. به این ترتیب که دولت هر کشور، یک نرخ مبادله ثابت را اعلام می‌کرد و در ازای دریافت مقدار مشخصی پول کاغذی یا سکه فلزی، مقدار ثابتی طلا می‌پرداخت.

چرا پول فیات یا پول بدون پشتوانه شکل گرفت؟

اجرایی شدن استاندارد طلا توانست بسیاری از مشکلات را حل کند. معامله‌های بین تجار خارجی به راحتی صورت می‌گرفت و هر کسی می‌توانست در هر زمانی که می‌خواست، پول‌های خود را به طلا تبدیل کند. اما این عرضه نامحدود طلا توسط دولت‌های مختلف نتوانست مدت زیادی دوام بیاورد. علت‌های گوناگونی مانع این کار شدند؛ مثلا:

• آغاز جنگ‌های جهانی و کم شدن ذخیره‌های مالی کشورها به علت هزینه‌های جنگ
• نایاب بودن معدن‌های طلای جدید
• احتکار طلا توسط مردم
• محاسبه‌ای بودن نرخ طلا (در واقع، نرخ ثابتی که در استاندارد طلا تعریف شده بود، هیچ وقت به معنای واقعی اجرا نشد. در عوض، دولت‌ها سعی کردند که نرخ ارز فیات (FIAT) مناسبی برای این مبادله اعلام کنند اما نتوانستند.)

کار با استاندارد طلا آن‌قدر سخت شد که کم‌کم تا دهه هشتاد میلادی به طور کامل از میان رفت و در سال ۱۹۷۱ به تاریخ پیوست. اما بدون این استاندارد، چه چیزی می‌توانست اعتبار کاغذهایی که با نام پول می‌شناختیم را به آن‌ها بازگرداند؟ دولت‌ها و اقتصاددان‌ها به راه‌حلی جایگزین رسیدند و آن «پول بدون پشتوانه» بود.

آدام اسمیت:

بدون شک، جامعه‌ای که بخش اعظم آن فقیر و بیچاره هستند، نمی‌تواند شکوفا و سعادتمند باشد.

جدایی پول از طلا

وقتی پول از یار دیرین خود یعنی طلا جدا شد، دو بازار متفاوت از اعتبارات شکل گرفتند. بازار اول، دولت بود که پول ملی و قدرت چاپ اسکناس را در اختیار داشت و دیگری بازار بود که با در اختیار داشتن طلا، قدرت معامله و تعیین ارزش لحظه‌ای آن را در دست گرفت. دولت‌ها می‌توانستند بسته به نیاز خود پول چاپ کنند و در عوض، دخالتی در معاملات بازار طلا نداشته باشند. در حقیقت، چیزی که ارزش پول ملی جدید را – که پشتوانه‌ای طلایی رنگ به دنبال نداشت – تعیین می‌کرد تلاش دولت‌ها برای کاهش هزینه‌های خود، اجرای سیاست‌گذاری‌های خارجی و داخلی کارآمد، کنترل نرخ بهره، بهبود وضعیت اقتصادی کشور، تصمیم‌گیری درباره میزان عرضه‌ پول و تغییر سیاست‌های مالیاتی بود. به همین علت، گاهی می‌بینیم که ارزش پول کشورهای فقیر در مقابل کشورهای ثروتمندی که با واحد پول دلار کار می‌کنند، بسیار پایین است. در واقع، کاهش ارزش پول ملی یک کشور به معنای وجود مشکلاتی است که بر بدنه اقتصادش سنگینی می‌کند.

اولین حرکت برای استفاده از پول بدون پشتوانه

بر خلاف ظاهر غربی پول فیات، آغاز آن از شرق بوده است. در قرن ۱۱ میلادی اولین کسانی از پول بدون پشتوانه در معاملات خود استفاده کردند، «خاندان یوآن» در چین بودند. با کمبود طلا، تلاش‌ها برای پیدا کردن یک جایگزین برای آن ادامه یافت. کشورهای مختلف بسته به منطقه جغرافیایی و منابع در دسترسشان، کالاهایی را جایگزین طلا کردند و در واقع به عنوان پول از آن‌ها استفاده می‌کردند. مثلا در انگلستان قرن ۱۱ و در زمان پادشاهی هنری اول، از چوب به عنوان پول استفاده می‌شد یا در مستعمره پیشین فرانسه به نام «فرانسه نو» از پوست خز به جای پول استفاده می‌کردند. مزیت‌های پول فیات مثل عدم وابستگی به طلا، عدم محدودیت و راحتی در استفاده، کم‌کم بیشتر کشورها را به استفاده از آن تشویق کرد.

خطرهای استفاده از پول فیات

سه متهم اصلی در پرونده خطرهای پول بدون پشتوانه به چشم می‌خورند:

از زمان ایجاد پول‌های بدون پشتوانه، تورم با آن هم‌نشین بوده است. دولت‌ها با چاپ پول‌هایی که نمی‌توانستند ارزشی برای آن‌ها ایجاد کنند، درگیر مفهومی به نام تورم شدند. به زبان ساده، تورم یعنی کاهش درصد پشتوانه‌دار از پول ملی نسبت به درصد پول خلق ‌شده که باعث افزایش شاخص قیمت – معمولا افزایش قیمت مصرف‌کننده – می‌شود. وجود تورم بالا باعث می‌شود که نرخ جمعیت افراد فقیر در جامعه افزایش پیدا کند. چون تورم به افراد دارای درآمدهای پولی ثابت – مثل حقوق بگیرها – ضرر می‌زند و از قدرت خرید آن‌ها می‌کاهد. اما در مقابل، به نفع بیشتر کسانی تمام می‌شود که درآمدهای پولی متغیر دارند. علاوه بر این، تورم، هزینه‌های عمومی دولت را افزایش می‌دهد و دولت را مجبور می‌کند که برای جبران این کسری بودجه به سراغ قرض گرفتن پول از بانک مرکزی برود. روشن است که این راه‌حل‌ها به جای خاموش کردن آتش تورم، آن را بیشتر شعله‌ور می‌کنند. نکته جالب اینجا است که مردم می‌توانند با سرمایه گذاری در بازار بورس، پول خود را از خطرهای تورم دور کنند.

به تمام پول‌هایی که خارج از سیستم بانکی در حال گردش هستند، «نقدینگی» گفته می‌شود. اگر حجم نقدینگی با میزان تولید کالا و خدمات متناسب نباشد – یعنی دچار افزایش غیرمعمول نقدینگی در میان مردم باشیم – ضربه بزرگی به اعتبار پول‌ بدون پشتوانه زده می‌شود. چون با افزایش نقدینگی، تقاضا برای دریافت کالا و خدمات به شدت بالا می‌رود و اگر چرخه تولید و ارائه خدمات، نتواند در کوتاه مدت به این تقاضا پاسخ دهد در آن صورت بر آتش تورم، دامن زده می‌شود.

یکی دیگر از خطرهایی که پول بدون پشتوانه را تهدید می‌کند، از بین رفتن دولت‌ها است. چون این دولت‌ها هستند که به علت وجود و فعالیت‌هایی که انجام می‌دهند به پول ملی هر کشور اعتبار و ارزشی مناسب می‌بخشند. اگر دولتی نابود شود، ارزش پول ملی آن نیز به نابودی کشیده می‌شود.

فیدل کاسترو:

هر کشوری باید کاملا آزاد باشد تا نوعی از سیستم اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که مناسب می‌داند ارز فیات (FIAT) را برگزیند.

پاسخ به دو پرسش در مورد پول فیات

در ادامه به دو پرسش در مورد پول‌های بدون پشتوانه که شاید در ذهن شما هم شکل گرفته باشند پاسخ می‌دهیم:

• آیا ارزهای دیجیتال هم مثالی از پول فیات هستند؟

اجازه بدهید با شمردن تفاوت‌هایی که بین ارز دیجیتال و پول بدون پشتوانه وجود دارند، راحت‌تر به این پرسش پاسخ بدهیم:

• ارزهای دیجیتال – به عنوان مثال، بیت کوین – کریپتوکارنسی‌هایی مجازی هستند که بر بستر شبکه‌ای بزرگ به نام بلاک چین فعالیت می‌کنند. اما پول فیات، پولی فیزیکی است.
• ارزهای دیجیتال از دهه ۹۰ میلادی روی کار آمدند. اما پول فیات از قرن ۱۱ میلادی در حال گردش است.
• ارز دیجیتال، ارز فیات (FIAT) ارزش‌هایی خارج از محدوده دولت‌ها و کشورها هستند، به صورت جهانی فعالیت می‌کنند و توسط هیچ شخص یا هیچ دولتی کنترل نمی‌شوند. اما پول بدون پشتوانه وابستگی ۱۰۰ درصدی به دولتی که از آن حمایت می‌کند دارد.
• شیوه عمل ارزهای دیجیتال و پول فیات با هم متفاوت است. در انتقال ارزهای دیجیتال، نیازی به حضور فرد دیگر – مثل بانک – نیست و حتی لازم نیست که اطلاعات هویتی خود را افشا کنید. اما برای انتقال پول‌های فیات، شما باید با در دست داشتن اطلاعات کامل هویتی و با استفاده از امکاناتی که شخص سومی مثل بانک در اختیار شما قرار می‌دهد، به انتقال پول بپردازید.
• ارزهای دیجیتالی، عرضه محدودی دارند اما پول‌های بدون پشتوانه – در صورت نیاز دولت‌ها – می‌توانند به صورت نامحدود عرضه شوند که البته آسیب‌های جبران‌ناپذیری بر بدنه اقتصاد وارد خواهند کرد!
• در ارزهای دیجیتال به دلیل رمزنگاری‌ها، امنیت بسیار بالا و فعالیت بر بستر بلاک چین، امکان کلاه‌برداری به صفر نزدیک شده است. اما جعل اسکناس یا سکه، برای کلاه‌برداران حرفه‌ای، کار چندان سختی نیست.

در نتیجه، پول فیات و ارزهای دیجیتال، دو موضوع متفاوت هستند که فقط در بعضی جنبه‌ها مثل خرج کردن با هم نقطه‌های مشترکی دارند.

• آیا کارت‌ها اعتباری هم می‌توانند نمونه‌ای از پول فیات باشند؟

بله. بیایید یک بار دیگر به مفهوم پول بدون پشتوانه نگاهی بیندازیم. با هم گفتیم که پول فیات، پولی فیزیکی است که از طرف دولت حمایت می‌شود. به همین دلیل، تمام چیزهایی که مفهوم این پول را به شکل‌های گوناگون در خودشان داشته باشند نیز پول بدون پشتوانه به شمار می‌روند. مثلا چک، حواله، کارت اعتباری، کارت‌های هدیه و … انواع مختلفی از پول فیات هستند.

توقف یا تکامل؟

وجود پول بدون پشتوانه به آن معنی نیست که تمام مشکلاتی که به علت وجود پول‌های با پشتوانه ایجاد شدند، برطرف شده است. از طرفی، وجود مشکلاتی مثل تورم یا افزایش نقدینگی نمی‌توانند به عنوان مانعی برای توقف استفاده از پول فیات عمل کنند. در این زمینه، پیدا کردن راه‌حل مناسب برای کنترل تورم و کاهش نقدینگی، تنها مسیر پیش ‌روی دولت‌ها است تا با مهار تورم، مرهمی بر جسم خسته اقتصاد کشورها – به خصوص کشورهای در حال توسعه – زده باشند. اما مسیر دگرگونی، همیشه باز است. همان‌طور که پول‌های با پشتوانه طلا و حتی خود طلا به خاطر وجود مشکلاتی که داشتند کم‌کم کنار گذاشته شدند، شاید پول فیات نیز با ظهور تعریف جدیدی از پول و ارزش‌گذاری به جوخه بازنشسته‌های مالی بپیوندد. دور از ذهن نیست اگر ارزهای دیجیتال را به عنوان نامزد بعدی این جایگاه در نظر بگیریم.

خلاصه‌ای از آنچه با هم گفتیم

• استاندارد طلا، توافقی بود که در آن تجار و مردم عادی به ازای تحویل مقدار مشخصی از حواله یا پول کاغذی، طلا دریافت می‌کردند. این استاندارد باعث جلب اعتماد تاجران خارجی و افزایش معامله‌های برون مرزی شد.
• کار با استاندارد طلا، دوام زیادی نداشت. چون دولت‌های مرکزی نتوانستند به تعهدات خود در قبال پرداخت طلا به مردم عمل کنند.
• عواملی مانند آغاز جنگ‌های جهانی، کمیاب بودن معدن‌های طلای جدید، احتکار طلا توسط مردم و محاسبه‌ای بودن نرخ طلا، زمینه‌ساز کنار گذاشته شدن استاندارد طلا را فراهم کرد.
• جدایی پول از طلا باعث ایجاد دو بازار متفاوت به نام‌های دولت و بازار معامله گردید.
• اولین حرکت برای استفاده از پول بدون پشتوانه در شرق و به دست خاندان یوآن چین صورت گرفت.
• پول فیات یا پول بدون پشتوانه، تعریف جدیدی از پول است که به علت محدودیت‌های طلا ایجاد شد.
• دولت‌ها مجبور شدند از روش‌هایی مانند کاهش هزینه‌های خود، اجرای سیاست‌گذاری‌های کارآمد، کنترل نرخ بهره، بهبود وضعیت اقتصادی کشور، تصمیم‌گیری درباره میزان عرضه‌ پول و تغییر سیاست‌های مالیاتی برای حمایت از شکل جدید پول، استفاده کنند.
• عواملی مانند تورم، افزایش نقدینگی و از بین رفتن دولت‌ها به عنوان مشکلات استفاده از پول بدون پشتوانه به شمار می‌روند.
• ارزهای دیجیتال، مثالی از پول فیات نیستند و در موارد زیادی مثل قدمت فعالیت، مجازی بودن، فعالیت خارج از کنترل دولت‌ها، انتقال آسان و بدون واسطه، عرضه محدود و امنیت بالا با هم تفاوت دارند.
• کارت‌های اعتباری، چک‌ها، کارت‌های هدیه و مواردی از این دست، مثال‌هایی از پول بدون پشتوانه به شمار می‌روند.

نظر شما چیست؟

با توجه به مطالبی که خواندید آیا می‌توانید یک تعریف ساده از پول فیات داشته باشید؟ به نظر شما، افزودن چه ویژگی‌هایی به ارزهای دیجیتال می‌توانند آنها را به عنوان جانشین خلف پول بدون پشتوانه معرفی کنند؟

منظور از پول فیات چیست؟

پول یا ارز فیات Fiat چیست ؟ پول فیات به واحد پولی گفته میشود که دولت‌ها آن را منتشر می‌کنند اما پشتوانهٔ فیزیکی (مانند طلا ، نقره) ندارد . ارزش این نوع پول به‌جای آنکه وابسته به ارزش ذاتی دارایی‌هایی دیگر به‌عنوان پشتوانه باشد، ناشی از ارتباط بین میزان عرضه و تقاضا است.

ازنظر تاریخی، اکثر واحدهای پولی از پشتوانه‌های کالایی مثل طلا و نقره بهره برده‌اند درحالی‌که پول فیات صرفاً بر باور عمومی نسبت به وضعیت اقتصادی استوار است.

از آنجا که این نوع واحد پولی بر پشتوانه‌ای استوار نیست، می‌تواند به دلیل ریسک سقوط ارزش ناشی از تورم‌های شدید تحت تأثیر قرار گیرد. درواقع اگر جامعه اعتماد خودش را نسبت به یک پول کاغذی مثل دلار آمریکا از دست دهد آن واحد پولی دیگر ارزشی نخواهد داشت.

منظور از پول فیات چیست؟

این شرایط با وضعیت طلا متفاوت است زیرا طلا به‌صورت تاریخی به‌عنوان جواهر و زیورآلات استفاده می‌شده و امروزه کاربردهای وسیعی در صنایع الکترونیک، کامپیوتر و هوافضا دارد.

امروزه اکثر واحدهای پولی، پول فیات هستند و فاقد هرگونه ارزش ذاتی می‌باشند و صرفاً به‌عنوان وسیلهٔ پرداخت از آن‌ها استفاده می‌شود. پول فیات در طول قرن بیستم به‌خصوص پس از فروریزی سیستم برتون وودز، زمانی که ایالات‌متحده توقف برابری دلار و نرخ طلا را اعلام کرد، رشد چشمگیری نمود.

پول فیات به‌عنوان یک نوع پول، خدمات قابل‌توجهی را در جهت رشد اقتصادی در چهارچوب نقش‌های یک واحد پولی متعارف ایفا نموده است، کارکردهایی ازجمله ذخیره کردن ارزش، فراهم کردن یک واحد شمارش و ابزار مبادله.

پول فیات تسلط عمدهٔ خود را در قرن بیستم کسب کرد، زمانی که دولت‌ها و بانک‌های مرکزی اقتصاد خود را به کمک واحدهای پولی بدون پشتوانه که دارای محدودیت و کمیابی نبودند، در برابر آسیب‌هایی مثل کاهش تقاضای ناشی از چرخه‌های تجاری مصون ساختند و مواردی مثل عرضهٔ اعتباری، نقدینگی، نرخ‌های بهره و ثبات پولی را هدایت کردند. برای مثال بانک مرکزی ایالات‌متحده یک اختیار دوگانه در خصوص پایین نگه‌داشتن بیکاری و تورم دارد.

درهرصورت واحدهای پولی با پشتوانهٔ طلا به‌مراتب باثبات‌تر از پول فیات هستند زیرا عرضهٔ طلا به‌شدت محدود است. درواقع چالش‌های زیادی در خصوص شکل‌گیری حباب ناشی از پول فیات وجود دارد که این امر از عدم وجود محدودیت در عرضهٔ این نوع واحد پولی ناشی می‌شود.

خرید و فروش ارز دیجیال با ارز فیات در بایننس

به سبب همکاری اخیر صرافی ارز دیجیتال بایننس با سیستم پرداخت Advcash، از این پس واریز و برداشت با ارزهای فیاتی نظیر یورو، روبل روسیه، هریونیا اوکراین و تنگه قزاقستان امکان پذیر گردید. البته به جز بایننس، صرافی ارز دیجیتال های دیگری نیز هستند که از ارزهای فیات پشتیبانی می کنند، اما خرید و فروش با استفاده از ارز دیجیتال و ارز فیات، ویژگی جدیدی است که توسط صرافی های کمی پشتیبانی می شود.

بایننس اعلام کرد:

کاربران اکنون می توانند ۴ ارز فیات را با استفاده از کارت های اعتباری و کارت بانکی به کیف پول بایننس خود واریز کنند و همچنین می توانند از کیف پول Advcash واریز داشته باشند.

خرید و فروش بیت کوین با استفاده از ارزهای فیات

بایننس به منظور جذب کاربران جدید به پلتفرم خود، کارمزد صفر را برای واریز هر یک از ارزهای یورو، روبل، هریونیا و تنگه با استفاده از Advcash Wallet در نظر گرفته است. کاربران بایننس نه تنها می توانند به خرید و فروش بیت کوین، اتر و XRP را از کیف پول های بایننس به طور مستقیم با استفاده از ارزهای فیات بپردازند، بلکه می توانند با استفاده از کارت های بانکی و همچنین کیف پول های Advcash واریز و برداشت داشته باشند.

پس از اینکه ارز فیات به کیف پول بایننس واریز شد، کاربران می توانند ارز دیجیتال خود را با ارز سنتی مستقیما در صفحه Buy and Sell Crypto خرید و فروش کنند و این کار را می توانند به راحتی با گزینه خرید و فروش با یک کلیک یا One-Click Buy/Sell انجام دهند. One-Click Buy/Sell گزینه ای است که با کلیک بر روی آن می توانید به راحتی خرید و فروش انجام دهید. همچنین بایننس در بیانیه خود ذکر کرد که این گزینه به کاربران امکان می دهد که ارزهای دیجیتال را بسیار سریع و راحت بدون هیچ نمودار با سفارش پیچیده ای خرید و فروش کنند و همچنین اطلاعات قیمت واقعی را برای کاربران فراهم می کند تا مستقیما معاملات خود را انجام دهند.

بایننس همچنین توضیح داد:

کاربرانی که در حال حاضر یورو، روبل، هریونیا و تنگه در حساب بایننس خود دارند، می توانند با استفاده از ویژگی One-Click Buy/Sell بیتکوین، اتریوم و XRP در هر زمان خرید و فروش کنند.

البته به جز بایننس، صرافی ارز دیجیتال های دیگری نیز هستند که از ارزهای فیات پشتیبانی می کنند، اما خرید و فروش با استفاده از ارز دیجیتال و ارز فیات، ویژگی جدیدی است که توسط صرافی های کمی پشتیبانی می شود.

پشتوانه ارزهای دیجیتال چیست؟ نگاهی به روند شکل گیری آن

پول به مردم امکان تجارت غیرمستقیم کالاها و خدمات را می‌دهد، به آنها در برقراری ارتباط با قیمت کالاها کمک می‌کند و به افراد کمک می‌کند تا راهی برای ذخیره ثروت خود در درازمدت داشته باشند. دلیل ارزشمند بودن پول صرفاً این است که به‌عنوان نوعی پرداخت در بین مردم پذیرفته شده است. با این‌حال هر دو نوع استفاده و شکل پول روزبه‌روز در حال تکامل است.در این مقاله می‌خواهیم به بررسی پشتوانه ارزهای دیجیتال، عوامل آن، ارزهای دیجیتال با پشتوانه و بی پشتوانه و… بپردازیم؛ بنابراین اگر شما نیز تاکنون اطلاعات زیادی در خصوص پشتوانه پول و ارزهای دیجیتال و زمان پیدایش آن‌ها ندارید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشد.

در حالی که بیشتر اوقات، اصطلاحات “پول” و “ارز” به‌جای یکدیگر استفاده می‌شوند، چندین تئوری وجود دارد که نشان می‌دهد این اصطلاحات یکسان نیستند. طبق برخی نظریه‌ها، پول ذاتاً یک مفهوم نامشهود است، در حالی که ارز مظهر فیزیکی (ملموس) مفهوم نامشهود پول است. طبق این نظریه، پول را نمی‌توان لمس یا بو کرد. ارز، سکه، اسکناس، شی و … است که به‌صورت پول ارائه می‌شود. شکل اصلی پول اعداد است.

امروزه، شکل اصلی ارز اسکناس‌های کاغذی، سکه‌ها یا کارت‌های پلاستیکی (به‌عنوان‌مثال کارت‌های اعتباری یا نقدی) است.

پول چیست؟

پول یک واحد اقتصادی است که به‌عنوان یک وسیله مبادله عمومی شناخته شده برای اهداف معاملات در اقتصاد عمل می‌کند. پول از شکل کالایی سرچشمه می‌گیرد و دارای خاصیت فیزیکی است که باید توسط فعالان بازار به‌عنوان وسیله مبادله پذیرفته شود.

پول می‌تواند به شکل‌های زیر باشد:

• پول‌های تعیین شده توسط بازار،
• وجوه قانونی صادر شده رسمی یا پول‌های فیات،
• جایگزین‌های پول و رسانه‌های امانت‌داری و ارزهای رمز پایه الکترونیکی

داستان تاریخچه پول چیست؟

گاهی اوقات با یک اسکناس دلگیر و ناخوشایند دلار مواجه می‌شوید که به نظر می‌رسد از ابتدای زمان وجود داشته است. مطمئناً این‌گونه نبوده است، اما تاریخچه بشر با استفاده از ارز نقدی به مدت طولانی – 40000 سال قبل برمی‌گردد.

حتماً برایتان پیش‌آمده که با یک اسکناس بسیار کهنه که در حال ازبین‌رفتن است مواجه شده باشید و در ذهن خود تصور کنید که ممکن است این اسکناس از ابتدای زمان پیدایش پول وجود داشته است. اما مطمئناً این‌گونه نبوده زیرا تاریخچه استفاده بشر از ارز نقدی تنها به 40000 سال پیش‌بر می‌گردد.

این در حالی است که پیدایش اولیه پول به دوران پارینه‌سنگی برمی‌گردد، دورانی که چیزی با عنوان ارز نقدی وجود نداشت و مردم برای معاملات خود از ابزارهایی مانند سنگ و سایر اشیا به‌عنوان پول استفاده می‌کردند.

دانشمندان ردوبدل و تجارت را از طریق سوابق باستان‌شناسی پیگیری کرده‌اند از پارینه‌سنگی که گروه‌های شکارچی برای بهترین سلاح‌های سنگ چخماق و سایر ابزارها تجارت می‌کردند. در ابتدا، مردم مبادله می‌کردند، و معاملات مستقیم بین دو طرف از اشیا مطلوب را انجام می‌دادند.

با گذر زمان و پیدایش پول شکل آن طی هزاران سال تکامل‌یافته است – از اشیای طبیعی گرفته تا سکه تا کاغذ تا نسخه‌های دیجیتالی. اما قالب هر نوع که باشد، بشر مدت‌هاست که از ارز به‌عنوان وسیله مبادله، روش پرداخت، استاندارد ارزش، ذخیره ثروت و واحد حساب استفاده می‌کند.

شکل‌ گیری اولیه پشتوانه پول

با گسترش سطح معاملات تجار در سراسر جهان و فراهم شدن امکان سفر با کشتی به سایر قاره‌های جهان، انجام معاملات با فلزات گران‌بهایی مانند طلا به‌سرعت در سطح جهان گسترش یافت، به طوری که در یک بازه زمانی کوتاه آمریکا و اروپا که مرکز تجارت ارز فیات (FIAT) دنیا به‌حساب می‌آیند بیشترین حجم معاملات جهانی با طلا را به ثبت رساندند.

تا قبل از سال 1929 که یکی از بزرگ‌ترین رکودهای اقتصادی دنیا رخ دهد و سبب کم‌رنگ شدن نظام پولی جهانی با پشتوانگی طلا شود، کشورهای دنیا اجازه داشتند که در قبال میزان طلایی که از معاملات جهانی وارد خزانه کشور می شد پول چاپ کنند. به این صورت که نرخ تبدیل طلا به پول هر کشور و نرخ تبدیل پول سایر کشورها به همدیگر عددی ثابت بود.

در جولای سال 1944 حدود 730 نماینده از 44 کشور دنیا برای حل مشکل رکود اقتصادی در کنفرانس مالی ملل متحد یک تفاهم‌نامه جهانی (معروف به قرارداد برتن وودز (Bretton Woods)) که در آن دلار آمریکا به‌عنوان ارز مرجع در مبادلات جهانی اضافه شد، به امضا رساندند.

طبق این تفاهم‌نامه دولت آمریکا متعهد شد که به‌ازای هر 35 دلار معادل با آن یک انس طلا (طلا به‌عنوان پشتوانه پول) در خزانه خود نگهداری کند تا در صورت نیاز و درخواست هر دولتی، آمریکا به‌ازای هر 35 دلار یک انس طلا به آن‌ها ارز فیات (FIAT) تحویل دهد.

پول و پشتوانه ارزهای دیجیتال

بنابراین طبق قرارداد برتن وودز از آن پس دلار به‌عنوان ارز مبادله جهانی در سراسر جهان به رسمیت شناخته شد. در ابتدای قرارداد آمریکا بیش‌تر از مقدار دلارهای موجود در کل جهان طلا در خزانه خود ذخیره کرده بود، به‌گونه‌ای که همین امر سبب خشنودی و رضایت تمامی کشورها شده بود که پول بین‌المللی با پشتوانه در دسترس دارند که سبب تسهیل در معاملات جهانی نیز شده است.

این ماجرا تا قبل از جنگ 20 ساله آمریکا و بریتانیا (1955-1975) ادامه داشت. اما به دلیل اینکه این جنگ هزینه‌های زیادی را بر آمریکا وارد کرد.

این کشور بعد از پایان جنگ مجبور به پرداخت هزینه‌های بسیار سنگین بابت بدهی‌های خود شد و دراین‌بین به برخی از طلبکاران خود دلار و به برخی دیگر از طلاهای موجود در خزانه پرداخت کرد و با این کار تعادل بین موجودی دلارهای کل جهان و میزان طلای موجود در خزانه این کشور بهم خورد.

فسخ تفاهم‌نامه برتن وودز و آغاز پول فیات

اما در اواخر دهه 60 میلادی کشورهایی مانند ژاپن، فرانسه و آلمان که از کشور آمریکا طلبکار بودند از این ماجرا باخبر شده و در پی آن به دلیل نقض قوانین تفاهم‌نامه توسط آمریکا طی دو دوره متوالی ارزش دلار آمریکا نسبت به طلای جهانی کاهش پیدا کند.

همچنین در سال 1971 با درخواست بریتانیا از آمریکا مبنی‌بر اینکه مبلغ 3 میلیارد دلار از ذخایر ارزی این کشور را به طلا تبدیل کند، آمریکا را وارد بحران بزرگ و جدید دیگری کرد. هرچند طبق نظر برخی کارشناسان، بریتانیا با قصد قبلی و علم به اینکه کشور آمریکا توان پرداخت طلا معادل دلار را ندارد این درخواست را مطرح کرده بود.

در پی این درخواست بریتانیا رئیس‌جمهور وقت آمریکا در آن زمان (نیچارد نیکسون) واکنش عجیبی نشان داد و بدون هماهنگی و کسب اجازه از صندوق بین‌المللی، تعهد کشور آمریکا را برای ذخیره طلا به‌عنوان پشتوانه دلار لغو کرد و از آن پس دلار آمریکا دیگر پشتوانه طلا نداشت.

بعدازاین اقدام توسط رئیس‌جمهور آمریکا صندوق بین‌المللی پول، جنبه پول بودن طلا را لغو و ممنوع اعلام کرد. در پی آن نیز اعلام کرد که طلا فقط مصرف کالایی خواهد داشت. با این اقدامات تفاهم‌نامه برتن وودز پایان یافت و سبب به‌وجودآمدن پول جدید با نام پول فیات (Fiat Money) یا پول بدون پشتوانه شد.

پول فیات (Fiat Money) با پشتوانه یا بدون پشتوانه ارزهای دیجیتال؟

فیات پول چیست؟

پول فیات ارزی است که از طرف دولت صادر می‌شود و کالای فیزیکی مانند طلا یا نقره پشتوانه آن نیست، بلکه دولتی است که آن را صادر کرده است.

ارزش پول فیات از رابطه بین عرضه و تقاضا و ثبات دولت صادرکننده حاصل می‌شود، نه ارزش کالایی که پشتوانه آن است. بیشتر ارزهای کاغذی مدرن ارز فیات هستند. ارزهای فیات از جمله دلار آمریکا، یورو و سایر ارزهای مهم جهانی هستند.

فیات پول چگونه کار می‌کند؟

پول فیات فقط به این دلیل ارزش دارد که دولت این ارزش را حفظ می‌کند یا اینکه دو طرف در یک معامله در مورد ارزش آن توافق می‌کنند. از نظر تاریخی، دولت‌ها از یک کالای فیزیکی ارزشمند مانند طلا یا نقره سکه ضرب می‌کردند یا پول کاغذی چاپ می‌کردند که می‌تواند برای مقدار مشخصی از کالای فیزیکی بازخرید شود. پول فیات غیر قابل تبدیل است و نمی‌توان آن را بازخرید کرد.

از آنجا که پول فیات به ذخایر فیزیکی مانند ذخیره ملی طلا یا نقره مرتبط نیست، در نتیجه تورم یا ازبین‌رفتن ارزش بیش از حد به دلیل تورم از بین می‌رود یا حتی بی‌ارزش می‌شود.

اگر مردم اعتماد خود را به پول یک کشور از دست دهند، پول آن کشور دیگر ارزش ندارد. به‌عنوان‌مثال، این ارز با ارز پشتوانه طلا متفاوت است. به دلیل تقاضای طلا در جواهرات و تزئینات و همچنین ساخت دستگاه‌های الکترونیکی، رایانه و وسایل نقلیه هوافضا، ارزش ذاتی دارد. اما پشتوانه پول فیات میزان استقبال مردم از آن پول است. به‌عنوان‌مثال اگر همین امروز مردم تصمیم بگیرند که دیگر دلار خریداری نکنند ارزش آن خودبه‌خود کم می‌شود.

در عصر جدید، ارزهای ضرب شده اغلب به‌صورت پول کاغذی درمی‌آیند که ارزش ذاتی آن‌ها با سکه‌های ساخته شده از فلزات گران‌بها برابر نیست. هرچند شاید حتی بیشتر، افراد از ارز الکترونیکی و روش‌های پرداخت استفاده می‌کنند.

برخی از انواع ارزها به “نماینده” بودن آنها متکی هستند، به این معنی که هر سکه یا اسکناس می‌تواند مستقیماً با مقدار مشخصی از کالا مبادله شود.

بااین‌حال، در حالی که کشورها برای جلوگیری از نگرانی در مورد ذخایر طلای فدرال، استاندارد طلا را ترک کردند، اکنون بسیاری از ارزهای جهانی به‌عنوان فیات طبقه‌بندی می‌شوند.

ارز فیات توسط یک دولت صادر می‌شود و هیچ کالایی پشتوانه آن نیست، بلکه به دلیل اعتقادی است که افراد و دولت‌ها نسبت به پذیرش آن ارز توسط طرفین دارند.

امروزه بیشتر ارزهای معتبر جهانی فیات هستند. بسیاری از دولت‌ها و جوامع دریافته‌اند که ارز فیات بادوام‌ترین و کمترین حساسیت در معرض زوال یا ازدست‌دادن ارزش در طول زمان است.

پشتوانه ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال نیز مانند دلار آمریکا بدون پشتوانه هستند و تنها پشتوانه این ارزها محبوبیت و مقبولیت آن‌ها در بین مردم، جوامع و کشورهاست. از آنجا که مردم در تمامی نقاط جهان در دوران مختلف از بانک‌ها و دولت‌ها ضربه‌های زیادی خورده‌اند خواه‌ناخواه با ورود ارزی مثل بیت‌کوین که خاصیت غیرمتمرکز بودن، شفاف بودن و غیر چاپ بودن را دارا است به سمت آن گرایش پیدا می‌کنند.

این گرایش به سمت ارزهای دیجیتال با چاپ بی‌رویه پول‌های بدون پشتوانه توسط بانک‌های مرکزی دنیا و خیانت به مردم، روزبه‌روز بیشتر می‌شود تا جایی که می‌توان گفت در آینده‌ای نه‌چندان دور باارزش و مقبولیتی که ارزهای دیجیتال با حمایت مردم به دست می‌آورند، جایگزین پول‌های کاغذی و چاپی که توسط بانک‌های مرکزی کشورها چاپ می‌شوند و دولت بر آن‌ها نظارت دارند می‌شود.

سخن آخر

در این مقاله به بررسی آغاز پول از ابتدا تا به امروز، پول فیات یا بدون پشتوانه، پشتوانه ارزهای دیجیتال و… پرداختیم. طبق این مقاله پول، به‌خودی‌خود، هیچ ارزش واقعی ندارد. این می‌تواند یک پوسته، یک سکه فلزی یا یک قطعه کاغذ باشد. ارزش آن نمادین است؛ این اهمیتی است که مردم برای آن قائل هستند.

پول به‌واسطه کارکردهای خود ارزش خود را به دست می‌آورد: به‌عنوان وسیله مبادله، واحد اندازه‌گیری و… . پشتوانه ارزهای دیجیتال نیز مانند پول‌های چاپی است و اعتبار خود را از میزان ارزش و اهمیتی که مردم برای آن‌ها قائل هستند به دست می‌آورند.

همچنین طبق شواهد و نظر کارشناسان در دهه‌های اخیر به دلیل ضربه‌هایی که مردم کشورها از بانک‌ها خورده‌اند تمایل بیشتری به ارزهای دیجیتال که توسط دولت‌ها کنترل نمی‌شوند نشان داده‌اند.

افرادی که دوره آموزش ارز دیجیتال را دیده باشند در خصوص انتخاب ارزهای دیجیتال به عنوان پول درک بهتری نسبت به سایر افراد دارند و بدون تعلل ارزهای رمزنگاری شده را برای سرمایه گذاری انتخاب می‌کنند.